İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Sudan Silahlı Kuvvetleri (SAF) Başkanı Abdulfettah El-Burhan, Sudan'daki iç savaş üçüncü yılına girerken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Ankara'da bir görüşme gerçekleştirdi.
Ankara'daki temasları sırasında Sudan Büyükelçiliği'nde Sudanlı ve Türk toplum temsilcileri, sivil toplum kuruluşları ve medya temsilcileriyle yaptığı görüşmede konuşan El-Burhan, savaşın ancak Hızlı Destek Güçleri’nin (RSF) “teslim olmasıyla” sona ereceğini söyledi.
El-Burhan bu sözleri Sudan'da, açlık ve yerinden edilmenin yaygınlaştığı, insani yardım mekanizmalarının çöktüğü ve yoğun çatışmaların köyleri “hayalet kasabalara” çevirdiği bir dönemde dile getirirken, RSF’nin silahsızlandırılmasını içermeyen herhangi bir siyasi çözüm ihtimalini kesin bir dille reddetti.
“Biz askeri bir çözümden söz etmiyoruz… Askeri çözüm illa çatışmayla bitmek zorunda değil; teslimiyetle de sona erebilir” diyen Burhan, Türkiye’deki Sudanlı topluluğa hitaben yaptığı konuşmada, “Savaş, silahlar bırakıldıktan sonra sona erecek” ifadelerini kullandı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres ise cuma günü Sudan’daki yıkıcı iç savaş için acil ateşkes çağrısında bulundu.
BM’ye göre çatışmalar, dünyadaki en ağır insani krizi doğurmuş durumda. Hartum’un güneyindeki Kosti kentinde binlerce aile açıkta uyuyor. Çoğunluk hayatta kalabilmek için neredeyse yalnızca ekmek ve haşlanmış mercimeğe bel bağlıyor.
Al Jazeera muhabiri Mohammed Val, Beyaz Nil eyaletinden bildirdiği haberde Sudan genelinde yaklaşık 12 milyon insanın “belirsizlik içinde yaşadığını” aktardı. İnsani krizin derinliğine dikkat çeken Val, “Bazıları Kosti’de kendini güvende hissediyor ama mideleri boş” ifadelerini kullandı.
Sudan Kızılayı’ndan Ahmed Adam ise Al Jazeera'ya yaptığı açıklamada yerinden edilenlerin akınının yerel kapasiteyi aştığını belirterek, “Gıda ve ilaçta, özellikle çocuklar için ilaçlarda ciddi bir eksiklik var. Hayır kuruluşlarının yardımına ihtiyacımız var” dedi.
Uluslararası fonlar kısılıyor
Krizi daha da ağırlaştıran bir diğer unsur ise uluslararası fonlardaki sert düşüş. Birleşmiş Milletler, ABD, Birleşik Krallık ve Almanya başta olmak üzere kilit bağışçıların desteklerini azaltmasının ardından 2026 yılı için yaptığı insani yardım çağrısını 23 milyar dolara düşürdü.
World Food Programme (WFP), Sudan’da 21 milyon insanın açlık riskiyle karşı karşıya olduğu bir ortamda, gıda yardımı paylarının yüzde 70’e kadar azaltılabileceği uyarısında bulundu.
Beyaz Nil eyaletinin insani yardım komiseri Lamia Abdulla, kesintilerin etkisinin şimdiden hissedildiğini belirterek, “WFP yerinden edilenlere gıda sağlıyor, ancak yardımların büyük bölümü mültecilere gidiyor. Bu kesintiler bizim için ciddi bir zorluk yaratacak,” dedi.
“Hayalet kasabalar” ve vur-kaç savaşı
Açlık yayılırken, yeni askeri tırmanışlar ülkenin geniş kesimlerini boşaltıyor. El Cezire Arapça muhabiri Hassan Razzaq’a göre insani göç, özellikle Kuzey Darfur ve Kuzey Kordofan’daki genişleyen askeri operasyonların doğrudan sonucu. Savaşın yıkıcı etkisine dikkat çeken Razzaq, “Artık tamamen boşalmış, devam eden çatışmalar nedeniyle ‘hayalet kasaba’ olarak tanımlanabilecek yerleşimler var" sözlerini kaydetti.
Kuzey Kordofan’da RSF, stratejik öneme sahip el-Obeid kentine ilerlemeye çalışırken, SAF kentin çevresindeki savunma hattını genişletiyor. Bu durum, kırsal bölgelerde son derece değişken çatışmalara yol açıyor.
Razzaq, el-Obeid’e yaklaşık 40 kilometre uzaklıktaki el-Dankouj kasabasını örnek göstererek, kasabanın önce RSF’nin eline geçtiğini, ardından SAF tarafından geri alındığını ve bunun bölgedeki “vur-kaç” karakterli savaşın tipik bir örneği olduğunu söyledi.
Kuşatma ve insansız hava araçları
Durum Güney Kordofan’da da son derece ağır. Razzaq’a göre RSF, Kadugli ve Dilling kentlerini bir buçuk yılı aşkın süredir tam bir kuşatma altında tutuyor.
“Bu sürekli kuşatma, bölge halkını son derece kötü koşullara sürükledi” diyen Razzaq, yaşam koşullarının çökmesi nedeniyle “yerinden edilmekten kaçışın olmadığını” vurguladı.
Dağlık ve engebeli coğrafyanın çatışmaları zorlaştırdığını belirten Razzaq, RSF’nin ve müttefiki Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey’in (SPLM-N), savunma hatlarını aşmak için insansız hava araçları ve uzun menzilli ağır topçu kullandığını aktardı.
YSM HABER MERKEZİ
