İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Sudan’daki savaş, Kuzey ve Orta Afrika genelinde silah ve paralı asker ağı oluşumunu hızlandırdı.
Transnational Organised Crime’a Karşı Küresel Girişim’in (Global Initiative Against Transnational Organised Crime) Salı günü yayımladığı rapor, çatışmanın bölgesel güvenlik ekonomilerine etkilerini detaylı şekilde ortaya koydu.
Rapora göre, Sudan Silahlı Kuvvetleri (SAF) ile paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasındaki çatışmanın Nisan 2023’te başlamasının ardından mevcut kaçakçılık yolları yeniden aktif hale geldi ve genişledi.
Çad ve Libya kritik tedarik hattı
Rapor, Birleşik Arap Emirlikleri’nin RSF’ye verdiği desteğin Çad ve Libya üzerinden aktığını ve savaşın etkilerinin Nijer, Mali ve diğer bölgelere yayıldığını gösteriyor. Ayrıca, Suudi ve Abu Dabi destekli lojistik hatlarının Somali, Uganda ve Orta Afrika Cumhuriyeti üzerinden Sudan’a ulaştığı belirtiliyor. Ancak Abu Dabi, RSF’yi desteklediği iddialarını reddediyor.
Sudan hükümetine yakın kaynaklar, RSF’nin savaşta 17 farklı ülkeden savaşçı ve teknik personel aldığını aktarıyor.
Savaş ekonomisi ve bölgesel etkiler
Middle East Eye'ın haberine göre raporda, paralı askerler, silah kaçakçılığı, altın madenciliği ve insan kaçakçılığı gibi faaliyetlerin Sudan’daki savaş ekonomisinin temelini oluşturduğu vurgulanıyor. Bu ağ, bölgedeki komşu ülkeleri de kapsıyor ve çok sayıda insan için gelir ve istihdam sağlıyor.
Global Initiative kıdemli uzmanı Emadeddin Badi, raporda, “Bu savaş ekonomisinin etkileri uzun süre kalıcı olacak çünkü paralı askerler ve silahlar entegre bir yapı oluşturdu” ifadelerini kullandı. Badi, savaş sona erdiğinde bile bu altyapı ve kaynakların yeni roller üstleneceğini belirtti.
Raporda, Sudan’ın sadece kendi cephelerini şekillendirmekle kalmayıp, komşularının güvenlik ekonomilerini de dönüştürdüğü ifade ediliyor. Silahların yayılması ve paralı askerlerin artan rolünün, Sahra ve Sahel bölgesindeki güvenlik yapısını kalıcı biçimde değiştirdiği vurgulanıyor.
Facebook'tan satışa sunulan silahlar
RSF ve SAF stoklarından çıkan silahlar, Çad pazarlarında ve Facebook üzerinden satışa sunuluyor. Raporda, Sudan’daki askeri kontrolün çöküşü ve komuta yapısının parçalanmasının, silahların bölgesel pazarlara hızlı şekilde yayılmasına olanak tanıdığı belirtiliyor.
Badi, silah ve paralı asker hareketlerini anlamak için Kuzey Afrika, Sahel ve çevre ülkelerin ayrı ayrı değil, entegre bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini söyledi. Ayrıca, bu hatların Emirlik, Rusya ve Türkiye politikalarıyla uyumlu biçimde işlediğini belirtti.
RSF’nin tedarik hatları
RSF’nin savaşta elde ettiği başarı, tedarik hatlarının kesintisiz işleyişiyle doğrudan ilişkilendiriliyor. Khartoum’un kaybı veya Darfur’daki el-Fasher’in düşüşü gibi gelişmeler, tedarik hatlarının etkinliğine bağlı olarak değerlendiriliyor.
Haziran 2025’te RSF, Libya ve Mısır ile Çad sınırının bulunduğu üçlü bölgeyi ele geçirerek Maaten al-Sarra hava üssünü tedarik hattı olarak kullanmaya başladı ve el-Faşir'e saldırısını sürdürdü.
BAE’nin Çad ve Libya Üzerindeki Rolü
Rapor, RSF’ye Birleşik Arap Emirlikleri aracılığıyla yapılan tedarik hattını detaylandırıyor. Başlangıçta Libya’nın doğusu - özellikle Kufra - tedarik hattının omurgası olarak planlanmıştı. Ancak operasyonel aksaklıklar sonrası ağırlık Çad’a kaydı ve Amdjarass merkezi haline geldi. Burada Emirlik desteği ve Çad devleti kolaylaştırıcı rol üstlendi.
Libya’daki Subul al-Salam ve Haftar’a bağlı 128. Tugay, silah ve lojistik malzemelerin Ain Kaziyet sınır geçişine taşınmasında kritik rol oynadı. RSF, Shafir Lit (Chevrolet) üssünü Nisan 2023’te kaybettikten sonra geri alarak tedarik hatlarını büyük ölçüde kolaylaştırdı.
Paralı askerler ve lojistik
Rapor, paralı askerlerin Sudan savaşının her aşamasında ve tedarik hatlarının işleyişinde merkezi rol oynadığını vurguluyor. Paralı askerler, lojistik konvoyları eskort ederek, erişimi yöneterek ve sınırlar arasında malzeme akışını kesintisiz sürdürerek sistemi destekliyor.
RSF, Sudan’da sadece silah ve malzeme taşımakla kalmayıp, paralı askerler aracılığıyla operasyonlarını sürekli ve etkili biçimde yürütüyor.
Bölgede yaşanan son gelişmeler ne?
Sudan Doktorlar Ağı (SDN), Güney Kordofan’daki bir anaokuluna Sudan’ın paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) tarafından düzenlenen drone saldırısında 50 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Ölenler arasında 33 çocuk bulunuyor.
SDN, RSF ve müttefikleri Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N) lideri Abdelaziz al-Hilu’nun unsurlarının, Perşembe günü Kalogi kasabasındaki anaokuluna ve bazı sivil tesislere “kasıtlı intihar dronu saldırıları” gerçekleştirdiğini bildirdi.
Middle East Eye haberine göre, RSF ve müttefikleri geçen hafta Güney Kordofan’da 21 çocuğu kaçırarak onları savaşçı olarak kaydetmeyi planladı.
SDN ve tanıkların verdiği bilgiye göre, 14-15 yaşlarındaki bu çocuklar, 24 Kasım’da RSF ve SPLM-N tarafından al-Zallataya altın madeni ve çevresindeki alan ele geçirildiğinde kaçırılan 150 erkek ve genç arasında yer alıyor.
YSM HABER MERKEZİ
