İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - ABD merkezli Speedtest Küresel Endeksi’nin Ağustos 2025 verilerine göre Türkiye, sabit internet hızında 56,17 Mbps ortalamayla 154 ülke arasında 100’üncü sırada yer aldı.

Küresel ortalama ise 104,43 Mbps seviyesinde. Bu da dünya genelindeki internet hızının, Türkiye’deki ortalamanın yaklaşık iki katı olduğu anlamına geliyor. Türkiye’de 6 GB büyüklüğündeki bir filmin indirilmesi ortalama 14 dakika sürerken, dünya ortalamasında bu süre 8 dakika civarında.

Uzmanlar: “Sorun fiber altyapı yetersizliği”

BBC Türkçe'den Hilken Doğaç Boran'a konuşan uzmanlar, Türkiye’de internet hızının düşük olmasının temel nedeninin fiber altyapı eksikliği olduğunu belirtiyor. Teknoloji stratejisti Füsun Sarp Nebil, 2005’te Türkiye’de 30 milyon kilometrelik bakır kablo şebekesi bulunduğunu, ancak aradan geçen 20 yılda fiber yatırımların yetersiz kaldığını ifade etti. Nebil, bakır kabloların veri iletimi konusunda sınırlı kapasiteye sahip olduğunu vurgulayarak, “Bakırdan alınabilecek hız hiçbir zaman fiber seviyesine ulaşamıyor ve paket kayıpları yaşanıyor” dedi.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) verilerine göre Türkiye’deki toplam fiber optik kablo uzunluğu 637 bin kilometre. Bunun 244 bini omurga, 393 bini erişim amaçlı kullanılıyor. 2025’in ikinci çeyreği itibarıyla Türkiye’de 8,77 milyonu fiber olmak üzere 18 milyondan fazla sabit genişbant abonesi bulunuyor. Fiber abonelerin toplam abonelere oranı %42 iken, OECD ortalaması %44,6 düzeyinde.

“Fiber görünüyor ama son kısım hâlâ bakır”

TELKODER Başkanı Halil Nadir Teberci, istatistiklerde fiber abone sayısının yüksek görünmesinin aldatıcı olduğunu belirterek, “Binaya veya saha dolabına kadar fiber geliyor, ancak evlere giden hatlar hâlâ bakır. Bu nedenle hızlar düşük kalıyor” dedi. Teberci, 393 bin kilometrelik fiber ve eskimiş bakır altyapı ile internet hızlarının artırılmasının mümkün olmadığını vurguladı.

TMMOB Bilgisayar Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi İlhami Türkdoğan da, Türkiye’nin teknik kapasite bakımından diğer OECD ülkeleriyle aynı hızları sağlayabilecek durumda olduğunu söyledi. Türkdoğan’a göre, “Demokratik planlama anlayışıyla yönetilen kamuya ait bir kurum bu alanda ilerlerse, hız sorunu kolaylıkla çözülebilir.”

Altyapıdaki tekelleşme ve yatırım sorunu

Uzmanlara göre düşük hızların bir diğer nedeni, altyapı yatırımlarındaki tekelleşme. Türkiye’deki fiber altyapının büyük bölümü Türk Telekom’un kontrolünde. Füsun Sarp Nebil, “Rekabet olmadığı için Türk Telekom da yatırım yapmak zorunda kalmıyor” şeklinde konuştu.

Teberci ise 20 yıldır altyapı yatırımlarında serbestleşme çağrısı yaptıklarını hatırlatarak, “Diğer işletmecilerin fiber uzunluklarına bakarsanız dişe dokunur bir şey yok. Türk Telekom ile yatırım anlaşması yapmak uzun sürdüğü için yatırım iştahı azalıyor” ifadelerini kullandı.

Türk Telekom’un hedefi: Fiber hızını yedi kat artırmak

Türk Telekom’un 2001’de imzaladığı sabit hizmetler imtiyazı, Ağustos 2025’te 25 yıl süreyle uzatıldı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, anlaşmayla “kesintisiz altyapı yatırımları ve 20 milyar dolarlık doğrudan ekonomik katkı” sağlanacağını açıkladı.

Türk Telekom CEO’su Ümit Önal, 2034’e kadar BTK’ya 2,5 milyar dolar + KDV imtiyaz bedeli ödeyeceklerini belirterek, “2030’a kadar fiber abone sayımızı artırmayı ve ortalama internet hızını yedi katına çıkarmayı hedefliyoruz” dedi.

“Tekelleşme çözüm değil, kamu denetimi şart”

BMO Yönetim Kurulu Üyesi Türkdoğan, fiber altyapının farklı şirketlere açılmasının tek başına çözüm olmayacağı görüşünde.

“Bu durum, yatırımların plansız dağılmasına ve yalnızca kârlı bölgelerde yoğunlaşmasına neden olabilir. Kırsal bölgeler geri planda kalır” diyen Türkdoğan, internete hızlı ve kesintisiz erişimin yasal bir hak haline getirilmesi gerektiğini vurguladı.

Uzmanlara göre Türkiye’nin internet hızını artırması, rekabetçi, kamusal denetime açık ve planlı bir yatırım modeline geçilmesine bağlı.

YSM HABER MERKEZİ