İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından açıklanan Ekim 2025 Gıda Fiyat Endeksi (FFPI) verileri, dünya genelinde gıda fiyatlarının düşüş trendini sürdürdüğünü ortaya koydu.
Endeks, Eylül ayına göre %1,6 azalarak 126,4 puana gerilerken, Mart 2022’deki zirveye kıyasla %21,1 daha düşük seviyede bulunuyor.
Küresel düşüşte tahıl, süt ürünleri, et ve şeker fiyatlarındaki gerileme etkili olurken, yalnızca bitkisel yağlar küçük bir artış gösterdi. Buna karşılık Türkiye’de gıda fiyatları TÜİK verilerine göre aynı dönemde 683,7 puana yükselerek, dünya ortalamasının yaklaşık 7 katına ulaştı.
İktisatçı İnan Mutlu'nun TÜİK ve FAO verilerinden yola çıkarak hazırladığı grafiğe göre, Eylül 2021’i 100 kabul eden baz endeksle ölçüldüğünde, dünya 97,9 seviyesinde kalırken Türkiye 683,7’ye tırmandı.
FAO’nun alt endeks verilerine göre gıda fiyatlarındaki değişimler şöyle gerçekleşti:
Tahıl fiyatları %1,3 geriledi. Güney yarımküredeki bol hasat ve kuzeyde ekim sezonunun ilerlemesi bu düşüşte etkili oldu.
Süt ürünleri endeksi %3,4 azalarak art arda dört ay düşüş kaydetti. Avrupa ve Okyanusya’daki üretim artışı ile talep zayıflığı fiyatları aşağı çekti.
Et endeksi %2 düşüş gösterdi; özellikle domuz ve tavuk etinde belirgin bir gerileme yaşandı.
Şeker fiyatları %5,3 azalarak Aralık 2020’den bu yana en düşük seviyeye indi.
Bitkisel yağlar endeksi ise %0,9 artışla Temmuz 2022’den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.
Bu yıl rekor tahıl üretimi
FAO, küresel gıda üretiminde bu yıl rekor tahıl üretimi (2,97 milyar ton) ve %30,6’lık stok-kullanım oranı ile arzın güçlü seyrettiğini belirtti.
Bu durum, gıda fiyatlarında kalıcı bir yükselişi engelliyor.
Ancak örgüt, Ukrayna hasadı, El Niño etkisi ve enerji piyasasındaki belirsizlikler nedeniyle önümüzdeki dönemde dalgalanmanın sürebileceği uyarısını yaptı.
Türkiye’deki veriler
FAO verileri küresel enflasyonun yavaşladığını gösterirken, Türkiye’deki tablo bunun tam tersine işaret ediyor.
Eylül 2021’den bu yana Türkiye’de gıda fiyat endeksi %583 arttı.
Bu fark, hem döviz kuru geçişkenliği hem de üretim-tedarik zincirindeki maliyet artışlarının yurt içi fiyatlara hızla yansımasından kaynaklanıyor.
FAO ve TÜİK verileri arasındaki fark
Ekonomistler, yüksek enerji maliyetleri, tarımsal verim düşüklüğü, nakliye giderleri ve düşük gelirli tüketicilerdeki talep esnekliği gibi faktörlerin Türkiye’yi küresel eğilimden ayrıştırdığını
Küresel gıda enflasyonu yavaşlarken Türkiye’deki gıda fiyatları hız kesmeden artıyor.
FAO ve TÜİK verileri arasındaki fark, Türkiye’nin yalnızca kısa vadeli para politikasıyla değil, tarımsal üretim, lojistik ve tedarik zinciri reformlarıyla mücadele etmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
Ekim 2025 FAO Gıda Fiyat Endeksi: 126,4 puan (%1,6 düşüş)
Türkiye Gıda Fiyat Endeksi: 683,7 puan (%7 artış)
Küresel – Türkiye farkı: 7 kata ulaştı
YSM HABER MERKEZİ
