İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - ABD’li iki araştırmacı, ticari uydu şirketi Planet Labs’a ait görüntüleri inceleyerek Rusya’nın nükleer başlık taşıma kapasitesine sahip hipersonik balistik füzeleri Belarus’un doğusundaki eski bir hava üssüne konuşlandırdığını değerlendirdi. Bulguların, ABD istihbaratının mevcut tespitleriyle büyük ölçüde örtüştüğü belirtildi.
Reuters'ın haberine göre konuya yakın bir kaynak, kamuoyuna açıklanmasına yetkisi olmadığı için isminin gizli kalması şartıyla yaptığı açıklamada, araştırmacıların değerlendirmesinin ABD istihbarat raporlarıyla uyumlu olduğunu söyledi.
Putin daha önce niyetini açıklamıştı
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, menzili yaklaşık 5 bin 500 kilometreye ulaşabilen orta menzilli Oreshnik füzelerinin Belarus’a konuşlandırılacağını daha önce açıklamıştı.
Ancak füzelerin tam olarak hangi noktaya yerleştirileceği ilk kez bu çalışmayla gündeme geldi.
Uzmanlara göre Oreshnik’in Belarus’ta konuşlandırılması, Moskova’nın NATO ülkelerinin Ukrayna’ya Rusya’nın derinliklerini vurabilecek silahlar vermesini engelleme amacıyla nükleer caydırıcılık kartını daha sık kullanmaya başladığını gösteriyor.
Washington ve Minsk’ten sessizlik
Rusya’nın Washington Büyükelçiliği konuya ilişkin yorum talebine yanıt vermezken, Belarus Büyükelçiliği de açıklama yapmaktan kaçındı.
Belarus devlet ajansı Belta ise Savunma Bakanı Viktor Hrenin’in, Oreshnik konuşlandırmasının Avrupa’daki güç dengesini değiştirmeyeceğini ve bunun Batı’nın “agresif adımlarına karşı bir yanıt” olduğunu söylediğini aktardı.
Beyaz Saray’dan da konuya ilişkin resmi bir açıklama yapılmazken, CIA yorum yapmayı reddetti.
Middlebury Uluslararası Araştırmalar Enstitüsü’nden Jeffrey Lewis ile CNA araştırma kuruluşundan Decker Eveleth, uydu görüntülerinde Rusya’ya ait stratejik füze üslerinde görülen yapısal unsurlara rastlandığını belirtti.
Araştırmacılar, Minsk’in yaklaşık 307 kilometre doğusunda, Moskova’nın ise 478 kilometre güneybatısında bulunan Kriçev yakınlarındaki eski hava üssünde mobil Oreshnik rampalarının konuşlandırılacağından yüzde 90 oranında emin olduklarını ifade etti.
Mach 10’un üzerindeki hız iddiası
Rusya, Kasım 2024’te Oreshnik füzesini konvansiyonel başlıkla Ukrayna’daki bir hedefe karşı test etmişti. Putin, füzenin Mach 10’un üzerindeki hızı nedeniyle engellenmesinin “imkânsız” olduğunu savunmuştu.
Chatham House uzmanı ve eski İngiliz savunma ataşesi John Foreman, konuşlandırmanın Rusya’nın Avrupa içlerine erişimini genişletmeyi hedeflediğini belirterek, adımı ABD’nin Almanya’ya yerleştirmeyi planladığı Dark Eagle hipersonik füzelerine bir yanıt olarak değerlendirdi.
New START anlaşması bitmeden kritik adım
Oreshnik’lerin Belarus’a konuşlandırılması, ABD ile Rusya arasında stratejik nükleer silahları sınırlayan ve 2010’da imzalanan New START Anlaşması’nın sona ermesine haftalar kala gündeme geldi.
Putin, Aralık 2024’te Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko ile yaptığı görüşmenin ardından, füzelerin 2025’in ikinci yarısında Belarus’a konuşlandırılabileceğini açıklamıştı. Bu adım, Rusya’nın Soğuk Savaş’tan bu yana ilk kez nükleer silahlarını kendi toprakları dışında konuşlandırması anlamına geliyor.
“Aceleyla inşa edilmiş” askeri tesis
Araştırmacılar, Ağustos ayı başında başlayan ve hızla ilerleyen bir inşaat faaliyetinin, stratejik füze üslerine özgü unsurlar taşıdığını belirtti. Kasım ayına ait uydu görüntülerinde, füzelerin ve mobil rampaların trenle sevk edilebileceği askeri standartlarda bir raylı transfer noktasının dikkat çektiği ifade edildi.
Ayrıca pist sonunda yer alan, beton dökülerek üzeri toprakla kapatılan alanın kamufle edilmiş bir fırlatma noktası olabileceği değerlendirildi.
Uzmanlar ikiye bölündü
Cenevre merkezli nükleer silahlar uzmanı Pavel Podvig, Oreshnik’lerin Belarus’a konuşlandırılmasının Moskova’ya askeri ya da siyasi anlamda ek bir avantaj sağlamayabileceğini savundu. Podvig, bu adımın daha çok Belarus’a güvence verme amacı taşıdığını belirtti.
Ancak Jeffrey Lewis, konuşlandırmanın askeri değil siyasi bir mesaj içerdiğini vurgulayarak, “Bu sistemleri Belarus’a koymanın askeri bir gerekçesi yok. Asıl amaç, Rusya’nın nükleer silahlara giderek daha fazla yaslandığını göstermek” değerlendirmesinde bulundu.
YSM HABER MERKEZİ