İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Küresel ticarette kural­ların yeniden yazılma­sı, talep daralması ve içerideki %200’leri aşan ma­liyet artışının gölgesinde, yıl­sonu ihracat hedefini tuttur­maya çalışan ihracatçıya döviz bozdurma şoku.

İhracatçının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) döviz boz­durma zorunluluğu yeniden ar­tırılarak %25’ten 35’e çıkarıldı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın kararına istinaden İhracat Ge­nelgesi’nde yapılan değişik­likle, ihracat bedellerinin TC­MB’ye asgari satış oranının 31 Temmuz 2025 tarihine kadar %35 olarak uygulanması karar­laştırıldı.

Olumlu bir gelişme olarak ise düzenleme ile firma­ların ihracat bedeli dövizleri­nin TL’ye dönüşümünün des­teklenmesi kapsamında sağ­lanan döviz dönüşüm desteği oranı %2’den %3’e yükseltildi.

Zorunluluğun kaldırılması bekleniyordu

Rekabette rakipleriyle eşit şartlarda sahaya çıkmak iste­yen ihracatçı, Merkez Bankası rezervlerinde istenen seviyele­re gelindiğini, dolayısıyla %25 döviz bozdurma zorunluluğu­nun dahi ortadan kalktığına işaret ediyordu.

Ancak son ka­rarla oranın yeniden yükseltil­mesi, ‘üzücü’ bir hamle olarak yorumlanıyor.

TCMB’de boz­durulup TL’ye çevrilen parayı hammadde almak için tekrar dövize çevirdiklerini anlatan ihracatçılar, bu durumda kur makasının yarattığı ek maliyet artışından yakınıyor.

Bilindi­ği gibi 4 Eylül 2018 tarihinden itibaren 6 ay süre ile ihracat bedellerinin 180 gün içerisin­de Türkiye’ye getirilme ve yüz­de 80’inin bankaya bozdurma zorunluluğu getirilmişti.

Daha sonra bu düzenleme hem sü­re hem oran bakımından gev­şetildi. 2024 Haziran ayında döviz bozdurma zorunluluğu %40’tan %30’a, Mart 2025’te de %25’e indirilmişti.

Martta yüzde 30’dan 25’e düşürülmüştü

Bu kapsamda 10 Haziran 2024 tarihinden itibaren İh­racat Bedeli Kabul Belgesine (İBKB) veya Döviz Alım Bel­gesine (DAB) bağlanan ihra­cat bedellerinin %40’ının değil %30’unun Merkez Bankası’na satılması zorunlu hale gelmiş­ti.

İhracatçılar, ‘kaldırıldı’ müj­desi beklemiş ancak oran 3 Mart 2025 tarihinde %30’dan 25’e düşürülmüştü.

Yeni dü­zenleme ile oran yeniden %35’e çıkarıldı. Uygulamaya göre, İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB) veya Döviz Alım Bel­gesi (DAB) düzenlenen ihracat bedellerinin en az %35’i belge­yi düzenleyen bankaya satılı­yor.

Bedeller bankaca, Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve işlem günü için geçerli döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankası’na satılıyor ve Merkez Bankası’nın banka nezdindeki hesabına aktarı­lıyor.

Söz konusu tutarın tam karşılığı, banka tarafından ih­racatçıya TL olarak ödeniyor.

Genelgeye göre, dövizin yurt dışından geldiğinin tespiti kay­dıyla, dışarıda yerleşik gerçek veya tüzel kişiler adına açılan döviz tevdiat hesaplarından ih­racatçının hesabına transfer edilen bedeller, bankalarca ih­racat bedeli olarak kabul edi­lebiliyor.

YSM HABER MERKEZİ