İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Rusya’nın petrol ve doğal gaz gelirlerinin bu ay yıllık bazda yüzde 35 düşmesi bekleniyor.

Kremlin’in federal bütçesinin dörtte birini oluşturan bu gelirlerdeki gerileme, ülkenin savaş ekonomisine yeni bir darbe niteliğinde.

Reuters’ın aktardığına göre düşüşün temel nedenleri, petrol fiyatlarındaki gerileme ve rublenin değer kazanması.

Yaptırımlara rağmen Rus ekonomisi son dönemde büyüme göstermişti. Ancak bu büyüme büyük ölçüde Ukrayna savaşı için yapılan devasa askerî harcamalarla sağlanıyordu. Şimdi ise bu ivmenin yavaşladığına dair işaretler çoğalıyor.

Maaşlar gecikiyor 

James Town raporuna göre, Rusya’da işverenler, çalışanlarına maaş ödemekte giderek daha fazla zorlanıyor.

Son bir yılda maaş gecikmeleri en az dört kat artarken, savunma sanayii de dahil olmak üzere birçok sektörde grevler yaşanmaya başladı.

Geç ödenen maaşların sayısı, Rus işçilerinin yaklaşık yüzde 60’ı maaşlarını geç aldığı 1990’ların sonlarında olduğu gibi dramatik seviyelerde olmasa da, artışın Putin’in Ukrayna’ya yönelik geniş çaplı işgalinin ardından hızlanması dikkat çekiyor.

Uzmanlara göre maaş gecikmeleri önümüzdeki dönemde daha da artabilir ve bunun sonucu olarak yeni grev dalgaları ortaya çıkabilir.

Ancak bu durumun Kremlin açısından rejimi tehdit edecek bir noktaya gelmesi beklenmiyor.

Moskova, grevci işçilere hedefli nakit destekler sağlayarak farklı sektörlerdeki protestoların birleşmesini ve ülke çapında bir hareket hâline gelmesini engelliyor.

Borçlanma rekor seviyeye çıkıyor

Inside Russian Economy'e göre, Maliye Bakanlığı yılın son çeyreği için planladığı tahvil ihraçlarını üç kat artırdı.

Böylece Rusya'nın bu yılki toplam borçlanması 86 milyar dolara yükselecek. Bunun 1,4 trilyon rublesi sadece mevcut borçların faizini ödemek için kullanılacak.

Moskova, bütçe açığını kapatmak için faiz artırmak, vergileri yükseltmek veya harcama kısmak arasında sıkışmış durumda. Ancak savaş devam ederken savunma harcamalarının azaltılması beklenmiyor.

Bu nedenle Kremlin, giderek daha büyük borçlanma turlarıyla bütçeyi finanse etmeye çalışacak.

Bu süreç, yüksek enflasyon, kredi maliyetlerinde artış, özel sektör için daralan finansman, derinleşen ekonomik dengesizlikler yaratarak Rus ekonomisini daha kırılgan hâle getirecek.

Ulusal Refah Fonu eridi

Rusya yıllarca biriktirdiği Ulusal Refah Fonu’nun (NWF) yarısından fazlasını üç yılda tüketti. Fonun likit varlıkları savaş öncesi 112,7 milyar dolarken, 2025 Eylül’ünde 48,9 milyar dolara düştü.

Buna rağmen Putin, kalan fonun günlük bütçe harcamaları için kullanılmasına karşı çıkıyor.

Rusya bu tabloyu dengelemek için kaynak arayışına girmiş durumda. Uluslararası piyasalardan tamamen dışlanan Rusya, gelecek yılın neredeyse tüm bütçe açığını iç piyasadan borçlanarak karşılamayı planlıyor.

Ayrıca hükümet, katma değer vergisini (KDV) yüzde 20’den yüzde 22’ye çıkarmaya hazırlanıyor. Bu artışın bütçeye yaklaşık 12,3 milyar dolar ek gelir sağlaması bekleniyor. Vergi artışını içeren düzenlemenin 1 Ocak’ta yürürlüğe girmesi öngörülüyor.

YSM HABER MERKEZİ