İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - ABD'de Senato, Pazar günü hükümetin kapanışına son vermek için ilk adımı attı. Ilımlı Demokratlardan oluşan bir grup, sağlık hizmeti sübvansiyonlarının uzatılacağına dair garanti olmadan ilerlemeyi kabul etti. Ancak bu durum, Amerikalıların mücadeleyi sürdürmelerini istediğini savunan birçok Demokratı öfkelendirdi.
Usul gerekliliklerine dair ilk adım olan oylamada, Senato hükümeti finanse etmeye yönelik uzlaşı yasasını ilerletmek ve 1 Ocak’ta sona erecek Uygun Fiyatlı Sağlık Hizmeti Yasası (Affordable Care Act) vergi kredilerinin uzatılmasına dair daha sonra ayrı bir oylama yapmak üzere 60’a 40 oyla karar aldı. Demokratlar sürece itiraz eder ve geciktirirse, nihai onay birkaç gün alabilir.
AP'de yer alan habere göre, anlaşma, Demokratların yaklaşık altı haftadır talep ettiği üzere, sağlık hizmeti sübvansiyonlarının uzatılacağına dair bir garanti içermiyor. New York Senatörü ve Demokratların lideri Chuck Schumer, sekiz Demokrat senatör dışında tüm meslektaşlarıyla birlikte pakete karşı oy kullandı.
Üç eski vali, New Hampshire senatörleri Jeanne Shaheen ve Maggie Hassan ile Maine’den bağımsız Senatör Angus King, pazar günü altı haftalık çıkmazı sona erdirdi. Üç isim, sağlık vergi kredilerinin uzatılmasına yönelik Aralık ortasında bir oylama yapılması karşılığında, iki partili yıllık harcama yasasını ilerletmeyi ve hükümetin geri kalan fonlarını Ocak sonuna kadar uzatmayı kabul etti.
Anlaşma ayrıca, 1 Ekim’de başlayan kapanmadan bu yana Trump yönetimi tarafından gerçekleştirilen toplu kamu çalışanı işten çıkarmalarının geri alınmasını ve federal çalışanların geçmiş maaşlarının ödenmesini öngörüyor.
Senato Çoğunluk Lideri John Thune, anlaşmayı hızla destekleyerek onay sürecini başlatmak için acil bir oylama çağrısı yaptı. Kapanma nedeniyle ülke genelinde uçuşların aksaması, milyonlarca Amerikalının gıda yardımlarının riske girmesi ve kamu çalışanlarının maaş alamaması üzerine Thune, “Artık harekete geçme zamanı” dedi.
Pazar akşamı bir futbol maçından dönerken Beyaz Saray’a girişinde konuşan Başkan Donald Trump, anlaşmayı destekleyip desteklemediğini söylemedi ancak “Görünüşe göre kapanmanın sonuna yaklaşıyoruz” dedi.
Beş Demokrat oy değiştirdi
Shaheen, King ve Hassan’a ek olarak, on binlerce federal çalışanın yaşadığı Virginia’dan Demokrat Senatör Tim Kaine de anlaşmanın ilerletilmesi yönünde oy kullandı. Illinois Senatörü ve Demokratların iki numarası Dick Durbin, Pensilvanya Senatörü John Fetterman ile Nevada senatörleri Catherine Cortez Masto ve Jacky Rosen da “evet” oyu verdi.
Ilımlı Demokratlar, müzakerelerde yer alan 10–12 Demokrat senatörden daha fazlasının kendilerine katılmasını bekliyordu. Ancak sonunda yalnızca beş Demokrat oy değiştirdi ki bu Cumhuriyetçilerin ihtiyaç duyduğu tam sayıydı. King, Cortez Masto ve Fetterman zaten 1 Ekim’den bu yana hükümetin açılması yönünde oy kullanıyordu.
Oylama, Pazar akşamı geçici olarak ertelendi çünkü harcama yasalarını sıkça eleştiren üç muhafazakâr Cumhuriyetçi senatör, Utah’tan Mike Lee, Florida’dan Rick Scott ve Wisconsin’den Ron Johnson, oylarını bekletti ve Thune ile salonun arka kısmında görüştü. Lee’nin aktardığına göre Trump ile konuştuktan sonra “evet” dediler. Teksas’tan Cumhuriyetçi Senatör John Cornyn ise kritik 60. oyu vermek için Teksas’tan uçakla geri döndü.
Schumer “hayır” dedi
Demokratlar öneriyi tartışmak üzere iki saati aşkın süre toplandıktan sonra Schumer, bunu “vicdanen destekleyemeyeceğini” söyledi. Mart ayında hükümetin açık kalmasına yönelik oylamada partisinden tepki alan Schumer, Demokratların artık sağlık hizmeti konusunda “alarm zillerini çaldığını” belirtti.
“Mücadeleyi bırakmayacağız” dedi.
Vermont’tan bağımsız senatör Bernie Sanders, mücadeleden vazgeçmenin “korkunç bir hata” olduğunu söyledi. Connecticut’tan Demokrat Senatör Chris Murphy de aynı fikirdeydi. Geçen haftaki seçimlerde halkın büyük çoğunlukla Demokratlara oy vererek “direnmeleri için açık bir mesaj gönderdiğini” söyledi.
İki partili bir anlaşma
Demokratlar, sağlık sigortasını daha erişilebilir kılan vergi kredilerinin uzatılması talebiyle hükümeti yeniden açmayı 14 kez reddetmişti. Cumhuriyetçiler sağlık hizmeti konusunda müzakere etmeyeceklerini söylerken, parti liderleri perde arkasında ılımlı gruplarla bir anlaşma zemini arıyordu.
Anlaşma, Senato Tahsisatlar Komitesi tarafından üzerinde uzlaşı sağlanan iki partili yasa tasarılarını içeriyor; bunlar gıda yardımı, gaziler programları ve yasama organı gibi hükümetin bazı bölümlerinin finansmanını sağlıyor. Diğer tüm fonlar Ocak sonuna kadar uzatılacak ve bu da yasa koyuculara kalan harcama yasalarını tamamlamak için iki aydan fazla zaman tanıyacak.
Anlaşma, işten çıkarma bildirimi almış federal çalışanların yeniden işe alınmasını, kapanma sürecinde federal programları kendi kaynaklarıyla sürdüren eyaletlerin tazmin edilmesini ve Ocak ayına kadar yeni işten çıkarmalara karşı koruma getirilmesini öngörüyor. Ayrıca, kapanma sona erdiğinde federal çalışanların maaşlarının ödenmesini garanti ediyor.
Temsilciler Meclisi Demokratları karşı çıktı
Temsilciler Meclisi’ndeki Demokratlar, Senato’yu hızla eleştirdi.
Teksas milletvekili ve Kongre İlerici Grup Başkanı Greg Casar, sağlık hizmeti maliyetlerini düşürmeyen bir anlaşmanın, Demokratlardan mücadele etmelerini bekleyen milyonlarca Amerikalıya “ihanet” olduğunu söyledi.
Casar X hesabından paylaştığı mesajda “Cumhuriyetçilerden yalnızca küçük bir söz almak bir uzlaşma değil, teslimiyettir" ifadelerini kullandı. Casar “Milyonlarca aile bunun bedelini ödeyecek" ifadelerini kullandı.
Sağlık hizmetleri tartışması yolda
İki partinin Aralık ayında Senato’da yapılacak oylamadan önce sağlık sübvansiyonları konusunda ortak bir zemin bulup bulamayacağı belirsiz. Temsilciler Meclisi Başkanı, Louisiana’lı Cumhuriyetçi Mike Johnson, bu konuyu kendi kanadına getirmeyeceğini söyledi.
Bazı Cumhuriyetçiler, milyonlarca kişi için primlerin fırlayabileceğini belirterek COVID-19 döneminden kalma vergi kredilerinin uzatılmasına sıcak baktıklarını ifade etti. Ancak aynı zamanda bu sübvansiyonları kimlerin alabileceğine dair yeni sınırlamalar getirilmesini istiyor ve planlara ayrılan vergi gelirlerinin doğrudan bireyler üzerinden aktarılması gerektiğini savunuyorlar.
Aralarında Trump'ın da olduğu Cumhuriyetçiler bu tartışmayı yasayı yıllardır sürdürdükleri eleştirileri yenilemek için bir fırsat olarak kullanarak, yasanın tamamen kaldırılması ya da köklü biçimde yeniden düzenlenmesi çağrısında bulundu.
Kapanmanın etkileri ağırlaşıyor
Bu arada, hükümetin kapanmasının sonuçları giderek büyüyor. Uçuş takip sitesi FlightAware’e göre, ABD’de Pazar günü 2.000’den fazla uçuş iptal edildi. Ayrıca 7.000’den fazla uçuşta gecikme yaşandı.
Maliye Bakanı Sean Duffy, CNN’in “State of the Union” programında, hükümet yeniden açılmazsa Şükran Günü öncesi hava trafiğinin “neredeyse tamamen durma noktasına” geleceğini söyledi.
Aynı zamanda, kapanma nedeniyle açılan hukuki süreçler yüzünden Ek Gıda Yardımı Programı (SNAP) kapsamında on milyonlarca kişiye yapılan gıda yardımları gecikti.
Washington’da ise maaş alamayan on binlerce kamu çalışanının yaşadığı bölgede, Capital Area Gıda Bankası bu mali yıl için planladığından %20 daha fazla, yani 8 milyon ek öğün dağıtacağını açıkladı.
YSM HABER MERKEZİ
