İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - ABD’nin NATO Daimi Temsilcisi Matthew Whitaker, Washington’ın uzun vadede NATO’nun Avrupa’daki en üst askeri görevi olan Yüksek Müttefik Komutan Avrupa (SACEUR) pozisyonunun Almanya’ya devredilmesini 'hedef' olarak gördüğünü söyledi.
Bu açıklama, Berlin Güvenlik Konferansı’nda kendisinin yanında oturan Alman NATO generali tarafından şaşkınlıkla karşılandı.
1951’de Dwight D. Eisenhower ile başlayan SACEUR geleneği, NATO’nun kuruluşundan bu yana sadece ABD’li dört yıldızlı generaller tarafından yürütülüyor.
Bu düzenin arkasında, olası bir savaş durumunda Amerikan kuvvetlerinin nükleer silahlar dahil doğrudan ABD Başkanı’yla koordinasyon içinde sevk edilmesi gerekliliği yatıyor. Görev aynı zamanda ABD’nin Avrupa güvenliğine verdiği stratejik taahhüdün de sembolü olarak görülüyor.
Trump yönetimi, bahar aylarında bu görevi bir Avrupalı generale devretme fikrini değerlendirmiş ancak ABD Kongresi’ndeki Cumhuriyetçi isimlerin, Avrupalı diplomatların da devreye girmesiyle itiraz etmesi üzerine geri adım atmıştı.
Whitaker: Almanya'nın hazırız demesini bekliyoruz
Whitaker, Almanya’nın NATO’nun yeni savunma harcaması hedefi olan GSYİH’nin yüzde 3,5’i savunmaya, yüzde 1,5’i genel güvenliğe ayrılması planında kritik rol oynadığını belirterek Berlin’i övdü. Almanya ise geride kalan günlerde bu hedefi 2029 yılına kadar gerçekleştirmeyi taahhüt etmişti.
Whitaker, Avrupa’nın askeri kapasitesinin artmasının ABD açısından sorun yaratıp yaratmayacağı sorusuna şu yanıtı verdi:
“Almanya’nın bir gün ABD’ye gelip ‘SACEUR görevini devralmaya hazırız’ diyeceği günü sabırsızlıkla bekliyorum. Henüz çok uzağız ama o tartışmaları yapacağımız günü görmek isterim.”
Whitaker, bu ihtimal için “belki 15 yıl, belki daha erken” değerlendirmesinde bulundu.
Alman generalden şaşkınlık
NATO'daki Almanya temsilcisi Korgeneral Wolfgang Wien, Whitaker’ın sözlerine temkinli yaklaştı:
“Biraz şaşırdım. SACEUR’ün bir ABD’li dört yıldızlı general olması siyasi açıdan çok önemli. ABD Başkanı’na doğrudan rapor verebilmesi kritik. Almanya daha çok sorumluluk almaya istekli ama bu pozisyonu düşünürken iki kez değerlendirmeliyiz.”
Trump'ın NATO
Son dönemde Trump’ın NATO ve 5. Madde hakkında çelişkili açıklamalar yapması, Avrupa’da endişe yaratmıştı. Whitaker ise bu kaygıları gidermeye çalışarak ABD’nin kolektif savunmaya bağlılığının aynen sürdüğünü söyledi:
'Başkan Trump bu ittifakın önemini fazlasıyla biliyor. Sadece önceki başkanlardan daha fazlasını bekliyor'
Whitaker ayrıca Avrupa’da artan savunma harcamalarının önümüzdeki on yılda sanayi ve üretim alanında bir “yeniden doğuş” yaratacağını ifade etti.
'Avrupa savunmasında ciddi kapasite açıkları var'
The Times'ın haberine göre ABD’li büyükelçi, Avrupa ordularının hâlâ istihbarat, keşif, büyük ölçekli kara birlikleri ve kıta genelinde hızlı lojistik hareket kabiliyeti gibi alanlarda ciddi eksikleri bulunduğunu vurguladı:
“ABD’nin sahip olduğu hava taşıma kapasitesinin büyük bölümü Avrupa’da mevcut değil.”
Romanya’da geçtiğimiz hafta gözlemlediği bir tatbikatta, Fransa’dan Romanya’ya bin askerin sevki sırasında ciddi lojistik zorluklar yaşandığını belirtti.
Korgeneral Wien de Avrupa’daki mevzuat karmaşasının askeri hareketliliği engellediğine dikkat çekti:
“Antwerp’ten Almanya üzerinden ekipman ve mühimmat taşımanın mümkün olmaması anlaşılır değil ama mevcut regülasyonlara aykırı.”
Wien ayrıca NATO’nun Avrupa’daki ana lojistik komutası içinde üç müttefikin bilgi paylaşımını engellediğini belirterek bu durumdan duyduğu rahatsızlığı dile getirdi.
YSM HABER MERKEZİ
