İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Rusya, astronotların uzayda yerçekimine benzer koşullarda yaşayabilmesini sağlayacak yapay yerçekimli bir uzay istasyonu için patent aldı. Devlete bağlı roket şirketi Energia tarafından geliştirilen tasarım, saniyede beş devirle dönerek Dünya’daki yerçekiminin yaklaşık yüzde 50’sini taklit etmeyi amaçlıyor.
Telegraph'ın haberine göre Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) gibi yörüngedeki platformlarda astronotlar mikro yerçekimi koşullarında çalışıyor. Bu durum kemik ve kas erimesi, kalp zayıflaması, bağışıklık sistemi değişimleri ile görme ve bilişsel sorunlara yol açabiliyor. Yeni tasarım, bu sağlık risklerini azaltmayı hedefliyor.
Energia’nın Rusya Federal Fikri Mülkiyet Servisi’nde yayımlanan patentinde, buluşun amacının “yapay yerçekimine sahip bir uzay sisteminin tasarımını geliştirerek mürettebatın güvenliğini artırmak” olduğu ifade edildi.
Dönen modüllerle yerçekimi etkisi
Elektrikli bir vantilatörü andıran tasarımda, merkezde yer alan döner bir modüle bağlı yaşam alanları bulunuyor. Bu kolların dönmesiyle oluşan merkezkaç kuvveti, astronotları zemine doğru bastırarak yerçekimi hissi yaratıyor.
Patentte, yeterli kuvvetin oluşabilmesi için yaşam modüllerinin merkeze yaklaşık 40 metre uzaklıkta konumlandırılması gerektiği belirtiliyor. Bu sayede astronotlar Ay’dakinden bile daha güçlü bir yerçekimi hissiyle yürüyüp çalışabilecek.
Kurulumu karmaşık olacak
İstasyonun inşası için birden fazla roket fırlatılması ve montajın yörüngede yapılması gerekiyor. Tasarımın “içten dışa” doğru genişleyebilecek şekilde planlandığı, ihtiyaç halinde yeni yaşam modüllerinin eklenebileceği aktarılıyor.
Ancak patentte, dönen bir istasyona yeni parçalar eklemenin teknik açıdan zor olacağına da dikkat çekiliyor.
ISS sonrası döneme hazırlık
Bu patent, Uluslararası Uzay İstasyonu’nun 2030’a doğru hizmet dışı bırakılmasının planlandığı bir dönemde geldi. Rus uzay ajansı Roscosmos, ISS’den ayrılarak Rus Yörünge Uzay İstasyonu (ROSS) projesi üzerinde çalışıyor.
Öte yandan NASA ve Avrupa Uzay Ajansı, Ay yörüngesinde görev yapacak Lunar Gateway istasyonunun inşasına hazırlanıyor.
Eski fikir, yeni teknoloji
Yapay yerçekimli uzay istasyonu fikri ilk olarak Rus bilim insanı Konstantin Tsiolkovskiy tarafından ortaya atılmış, daha sonra Wernher von Braun tarafından savunulmuştu. NASA ve Stanford Üniversitesi’nin 1975’te geliştirdiği Stanford Torus projesi ile 2011’deki Nautilus-X çalışması ise bütçe ve teknik nedenlerle hayata geçirilememişti.
Rusya’nın tasarımı, ABD merkezli Vast şirketinin geliştirdiği “Haven” adlı döner uzay istasyonu konseptiyle de benzerlik taşıyor.
YSM HABER MERKEZİ
