İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Gita Gopinath, The Economist'te yayımlanan makalesinde küresel ekonomiye yönelik çok önemli uyarılarda bulundu. Gopinath'a göre, dotcom balonu büyüklüğünde bir düzeltme yaşanması durumunda Amerikan hanehalkı 20 trilyon dolar, yabancı yatırımcılar ise 15 trilyon dolar kaybedebilir. Toplam 35 trilyon dolarlık bu kayıp, küresel GSYİH’nin yaklaşık beşte birine denk geliyor.
2023’ten bu yana teknoloji hisseleri ve yapay zekâ kaynaklı iyimserlikle rekor seviyelere çıkan ABD borsaları, artık 2000 yılındaki çöküşün öncesine benzer bir aşırılık dönemine girmiş durumda. Gopinath, “Tüketim büyümesi şimdiden zayıf. Bu ölçekte bir şok, tüketimi yüzde 3,5 puan, GSYİH büyümesini ise 2 puan azaltabilir” diyor.
Dolara güven zedeleniyor
En büyük risk, ABD’ye olan aşırı sermaye bağımlılığı. Avrupa ve Asya’daki yatırımcılar, doların güçlü seyrinden faydalanarak trilyonlarca doları ABD piyasalarına aktardı. Ancak bu durum, her düşüşün küresel yankı yaratmasına yol açıyor. Tarihsel olarak krizlerde “güvenli liman” olarak
değerlendirilen dolar, bu kez aynı işlevi görmeyebilir. Gopinath, ABD kurumlarının bağımsızlığına dair artan endişelerin, dolar güvenini zedelediğini vurguluyor.
Bu tablo çok daha kırılgan
ABD’nin yüksek kamu borcu, artan tarifeleri ve Çin’le tırmanan ticaret savaşları, olası bir çöküşte mali teşvik imkânlarını sınırlıyor. Üstelik büyüme rüzgârları bu kez ters yönde esiyor. Gopinath’a göre, 2000’deki dotcom çöküşü kısa süreli bir durgunluk yaratmıştı, ancak bugün tablo çok daha kırılgan. “Bu kez çok daha fazla servet risk altında ve politika alanı çok daha dar” uyarısında bulunuyor.
Çözüm için Gopinath, ABD dışındaki ekonomilerin büyümesini güçlendirmesi gerektiğini söylüyor: “Sorun ticaret dengesizliği değil, büyüme dengesizliği.” Avrupa’nın tek pazarı tamamlaması ve yeni inovasyon alanları açması gerektiğini vurguluyor.
Gopinath yazısında, “Dünya ekonomisi çok dar temeller üzerine kurulu. Eğer diğer bölgeler büyüme üretemezse, bir sonraki çöküş küresel refahı yıllarca sarsabilir” ifadelerini de kullandı.
YSM HABER MERKEZİ
