İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Mayıs ayında göreve başlamasının ardından Türkiye’ye ilk resmi ziyaretini gerçekleştiriyor. Merz, bugün sabah saatlerinde Anıtkabir’i ziyaret edecek, ardından Alman Büyükelçiliği’ne geçerek burada incelemelerde bulunacak. Başbakan’a eşi Charlotte Merz de eşlik ediyor.

Öğleden sonra Merz, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Beştepe’de karşılanacak. İki liderin ikili ve heyetler arası görüşmelerinin ardından basın toplantısı düzenlemesi bekleniyor. Görüşmelerin özellikle askerî iş birliğine odaklanması öngörülüyor.

Merz’in programında muhalefet partileriyle herhangi bir görüşmeye yer verilmemesi, Almanya’da sosyal demokrat politikacılar ve insan hakları örgütleri tarafından eleştirildi. Özellikle CHP’ye yönelik baskıların artması, ziyaretin eleştiri odağı olmasına neden oldu. Uzmanlar, bu durumun yeni Alman hükümetinin Türkiye politikasına dair önemli ipuçları sunduğunu belirtiyor.

Berlin'in Türkiye'ye yaklaşımı değişti

DW Türkçe'nin haberine göre, Muhafazakar Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) lideri ve Başbakan Merz'in Türkiye politikasında eleştirilerin daha az olduğu, daha pragmatik bir yol izleyeceği tahmin ediliyor. CDU'lu Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, Merz'ten 11 gün önce Ankara'yı ziyaret etmişti. Wadephul'un ziyaretinde verdiği mesajlar da Merz'in temaslarında nasıl bir tonlama kullanacağının bir işareti oldu.

Alman Dışişleri Bakanı'nın ziyaretinde ana konular Gazze'deki durum ve Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşıydı. Türkiye'nin kilit bir ortak ve NATO müttefiki olarak önemini vurgulayan Wadephul, Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) üyeliğine destek verirken "demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü" koşullarını hatırlattı ancak açıklamalarında somut hiçbir eleştiriye yer vermedi. Almanya'nın AB-Türkiye ilişkilerinde ilerleme istediğini dile getiren Wadephul, "Gümrük Birliği'nin güncellenmesini, vize serbestisinin sağlanmasını istiyoruz. Genel olarak olumlu bir gündem istiyoruz" dedi.

Ankara'ya SAFE desteği

Ankara'daki gündem konularından bir diğeri de Türkiye'nin SAFE (Avrupa Güvenlik Eylemi) programına katılımı olacak. Başbakanlık sözcüsü, DW Türkçe'ye Türkiye'nin SAFE programına katılımına ilişkin "Almanya, AB ile NATO arasında yakın iş birliğinin güçlü bir savunucusudur. Bu durum, üçüncü ülkelerin katılımına izin veren açık hükümler içeren SAFE için de geçerlidir. Ortak hedefimiz, NATO'nun Avrupa ayağını güçlendirmektir" açıklamasını yapmıştı.

Rusya tehdidi üzerine geliştirilen SAFE, partner ülkelerin savunma harcamalarında uygun koşullarda kredi kullanmalarına ve kendi aralarında silah satın alımları yapmalarına olanak tanıyor. Avrupa'nın savunmada ABD'ye olan bağımlılığının azaltılması da hedeflenen programa dahil edilmesi tartışılan Türkiye, özellikle insansız hava aracı (İHA), mühimmat ve zırhlı araç üretim kapasitesiyle Avrupa'nın acil ihtiyacına hızlı yanıt verebilecek bir alternatif olarak görülüyor.

Almanya-Türkiye ekonomik ilişkileri

Merz'in ziyaretinde ekonominin de önemli bir yer tutması bekleniyor. Almanya, Türkiye'nin en önemli ticaret ortaklarından biri ve ülkedeki en büyük yabancı yatırımcılar arasında yer alıyor.

Türkiye ise geçen yıl Almanya'nın en büyük ticaret ortakları arasında 14'üncü sırada yer alarak İsveç ve Japonya gibi ülkeleri geride bıraktı.

İki ülke arasındaki ikili ticaret hacmi 2023 yılında yaklaşık 55 milyar dolar ile (Türkiye'nin Almanya'dan ithalatı 30,7 milyar, Türkiye'nin Almanya'ya ihracatı 24,3 milyar dolar) rekor seviyeye ulaşmıştı.

Erdoğan'ın Almanya'dan ekonomik anlamda en önemli beklentisi ise AB ile Gümrük Birliği'nin modernize edilmesi.

Welt'in haberinde ise iki ülke arasındaki görüşmelerde 'beklentilerin yüksek' olduğu ifade edildi. Welt'in muhabiri, Achim Unser 'Şansölye Merz, ilk resmi ziyareti için Türkiye'ye geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmelerde Gazze Şeridi'ndeki barış çabaları, Ukrayna'daki savaş ve göçmenlerin geri gönderilmesi konuları ele alınacak' sözlerini kullandı.

Handelsblatt tarafından yayınlanan haberde ise 'Almanya’da iç politikadaki krizler, koalisyon çekişmeleri ve AfD’nin yükselişi gibi sorunlarla karşı karşıya kalan Merz, kısa süreliğine dış politika gündemine odaklanıyor' ifadesi kullanıldı ve haberde şu değerlendirme yapıldı:

'Özellikle göç alanında Merz, Türkiye’nin iş birliğine önem veriyor. Almanya hükümetinin açıklamasına göre Türkiye, Almanya’daki geri gönderilmesi gereken en fazla kişiye sahip ülke konumunda. Berlin, geri dönüşlerde iş birliğinin geliştirilmesi için çalışmalar yürütüyor ve Merz’in bu alanda ilerleme kaydetmesi bekleniyor.

Türkiye’de ise Merz’in açıklamaları sınırlı ilgi gördü. Türk hükümeti, Almanya ile ilişkilerde yeni bir dönem başlatma niyetini gösterdi. Merz’in Türkiye’yi, rakibi Yunanistan’dan önce ziyaret etmesi ve Eurofighter savaş uçağı ihracatıyla ilgili anlaşmanın kısa süre önce yapılması, Ankara’da olumlu karşılandı.

Merz, Türkiye’nin Gazze’deki Filistinliler üzerindeki etkisini kullanmasını ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına katkıda bulunmasını talep edecek. Son dönemde bozulmuş ateşkesle birlikte İsrail’in hava saldırıları devam ediyor; Filistin tarafında onlarca kişinin öldüğü bildiriliyor. ABD Başkanı Donald Trump tarafından önerilen barış planının uygulanabilirliği hala belirsiz.

Türkiye, Suriye’de de önemli bir rol oynuyor. Esad rejiminin düşüşü bölgede istikrarı sağlamadı; çatışmalar ara ara devam ediyor. Türkiye, yaklaşık 2,7 milyon Suriyeliye geçici koruma sağladı; bu sayı AB’nin tamamındaki Suriyeli sayısının iki katına denk geliyor.

Erdoğan ve iç politika

Erdoğan’ın otoriter yönetim tarzı, Almanya ile ilişkilerde sorun yaratıyor. 2017’den bu yana yaklaşık 165 bin Türk, Almanya’da sığınma başvurusunda bulundu; 2023’teki yeniden seçim sonrası muhaliflere yönelik baskılar bu sayıyı artırdı. CHP’ye yönelik sert tutum devam ediyor; İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu tutuklandı, bazı CHP’li belediye başkanları görevden alındı ve çok sayıda siyasetçi gözaltına alındı.

Merz’in Türkiye ziyaretinde, sivil toplum temsilcileriyle görüşmeler de planlanıyor. Çarşamba akşamı Alman Büyükelçisi’nin rezidansında sivil toplum temsilcileri ile bir araya gelmesi bekleniyor'

YSM HABER MERKEZİ