İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Ukrayna ve Gazze’de süren savaşlar, dünya genelinde silah talebini keskin şekilde artırdı.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) raporuna göre, dünyanın en büyük 100 savunma şirketinin satışları 2024’te 679 milyar dolarla tüm zamanların rekoruna ulaştı.
Bu rakam bir önceki yıla göre yüzde 5,9, 2015–2024 dönemine göre ise toplamda yüzde 26’lık bir artış anlamına geliyor.
SIPRI araştırmacısı Lorenzo Scarazzato, “Üreticiler yüksek talebi fırsata çevirdi; küresel silah gelirleri şimdiye dek kaydedilen en yüksek seviyede” dedi.
Artışın lokomotifi Avrupa
SIPRI verilerine göre silah satışlarındaki yükselişin en belirgin nedeni Avrupa. Araştırmacı Jade Guiberteau Ricard, Avrupa’daki artışı Ukrayna savaşı ve Rusya’ya yönelik tehdit algısının yükselmesine bağlıyor.
Ukrayna’nın doğrudan talepleri, onu destekleyen ülkelerin stok yenileme ihtiyacı ve Avrupa ordularının modernizasyon arayışı, kıtanın talebi büyütmeye devam ediyor.
ABD şirketleri hâlâ açık ara önde
Dünyanın ilk 100 savunma şirketinin 39’u ABD merkezli. Lockheed Martin, RTX (eski adıyla Raytheon) ve Northrop Grumman ilk üç sırayı koruyor.
ABD şirketlerinin toplam geliri 334 milyar dolara ulaşarak dünya toplamının yarısına yaklaştı. Buna karşın F-35 savaş uçakları ve Columbia sınıfı denizaltılar gibi büyük projelerde gecikmeler ve bütçe aşımları devam ediyor.
Avrupa’da yüzde 13 büyüme, kritik tedarik sorunları
İlk 100’deki 26 Avrupa şirketi, toplamda yüzde 13 artışla 151 milyar dolar gelir elde etti. En dikkat çeken artış ise gelirlerini yüzde 193 artırarak 3,6 milyar dolara çıkaran Çekya merkezli Czechoslovak Group’ta görüldü.
Ancak Avrupa sanayisi de ciddi tedarik sorunları yaşıyor.
Airbus ve Safran, 2022’ye kadar titanyumun yarısını Rusya’dan alıyordu; yaptırımlar sonrası yeni tedarikçi arayışı maliyetleri artırdı. Çin’in kritik maden ihracatına getirdiği sınırlamalar da Avrupa’daki Thales ve Rheinmetall gibi şirketleri uyarı yapmaya zorladı.
Rusya’da iç talep ihracat düşüşünü telafi etti
Listede yer alan iki Rus şirketi Rostec ve United Shipbuilding Corporation toplamda yüzde 23 gelir artışıyla 31,2 milyar dolara ulaştı.
Yaptırımlar nedeniyle birçok bileşene erişimde sıkıntı yaşayan Rus savunma sanayisi, buna rağmen artan iç taleple ayakta duruyor.
Ancak sektörün yeterli nitelikli işgücü bulmakta zorlandığı da raporda vurgulanıyor.
Asya’da genel düşüş: Çin’de yolsuzluk iddiaları kontratları vurdu
Asya ve Okyanusya’daki 23 şirket toplamda yüzde 1,2 gelir düşüşü yaşadı. Bu düşüşün başlıca nedeni Çin’de savunma tedarikinde patlayan yolsuzluk soruşturmaları.
Büyük silah alımlarının ertelenmesi ya da iptal edilmesi, Pekin’in modernizasyon hedeflerine dair soru işaretlerini artırıyor.
Buna karşılık Japon ve Güney Kore şirketleri özellikle Avrupa’dan gelen taleple büyümeye devam etti.
İsrail silahlarına ilgi sürüyor
Ortadoğu’daki dokuz savunma şirketinin toplam geliri 31 milyar dolar oldu.
Bunun yarısından fazlası, üç İsrail şirketine ait. İsrailli üreticiler 2024’te gelirlerini yüzde 16 artırarak 16,2 milyar dolara ulaştı.
SIPRI araştırmacısı Zubaida Karim, “Gazze’deki operasyonlara yönelik artan uluslararası tepkilere rağmen, İsrail silahlarına olan küresel ilginin belirgin biçimde azalmadığını” söylüyor.
YSM HABER MERKEZİ