İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Küresel ticarette kuralların yeniden yazılması, talep daralması ve içerideki %200’leri aşan maliyet artışının gölgesinde, yılsonu ihracat hedefini tutturmaya çalışan ihracatçıya döviz bozdurma şoku.
İhracatçının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) döviz bozdurma zorunluluğu yeniden artırılarak %25’ten 35’e çıkarıldı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın kararına istinaden İhracat Genelgesi’nde yapılan değişiklikle, ihracat bedellerinin TCMB’ye asgari satış oranının 31 Temmuz 2025 tarihine kadar %35 olarak uygulanması kararlaştırıldı.
Olumlu bir gelişme olarak ise düzenleme ile firmaların ihracat bedeli dövizlerinin TL’ye dönüşümünün desteklenmesi kapsamında sağlanan döviz dönüşüm desteği oranı %2’den %3’e yükseltildi.
Zorunluluğun kaldırılması bekleniyordu
Rekabette rakipleriyle eşit şartlarda sahaya çıkmak isteyen ihracatçı, Merkez Bankası rezervlerinde istenen seviyelere gelindiğini, dolayısıyla %25 döviz bozdurma zorunluluğunun dahi ortadan kalktığına işaret ediyordu.
Ancak son kararla oranın yeniden yükseltilmesi, ‘üzücü’ bir hamle olarak yorumlanıyor.
TCMB’de bozdurulup TL’ye çevrilen parayı hammadde almak için tekrar dövize çevirdiklerini anlatan ihracatçılar, bu durumda kur makasının yarattığı ek maliyet artışından yakınıyor.
Bilindiği gibi 4 Eylül 2018 tarihinden itibaren 6 ay süre ile ihracat bedellerinin 180 gün içerisinde Türkiye’ye getirilme ve yüzde 80’inin bankaya bozdurma zorunluluğu getirilmişti.
Daha sonra bu düzenleme hem süre hem oran bakımından gevşetildi. 2024 Haziran ayında döviz bozdurma zorunluluğu %40’tan %30’a, Mart 2025’te de %25’e indirilmişti.
Martta yüzde 30’dan 25’e düşürülmüştü
Bu kapsamda 10 Haziran 2024 tarihinden itibaren İhracat Bedeli Kabul Belgesine (İBKB) veya Döviz Alım Belgesine (DAB) bağlanan ihracat bedellerinin %40’ının değil %30’unun Merkez Bankası’na satılması zorunlu hale gelmişti.
İhracatçılar, ‘kaldırıldı’ müjdesi beklemiş ancak oran 3 Mart 2025 tarihinde %30’dan 25’e düşürülmüştü.
Yeni düzenleme ile oran yeniden %35’e çıkarıldı. Uygulamaya göre, İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB) veya Döviz Alım Belgesi (DAB) düzenlenen ihracat bedellerinin en az %35’i belgeyi düzenleyen bankaya satılıyor.
Bedeller bankaca, Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve işlem günü için geçerli döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankası’na satılıyor ve Merkez Bankası’nın banka nezdindeki hesabına aktarılıyor.
Söz konusu tutarın tam karşılığı, banka tarafından ihracatçıya TL olarak ödeniyor.
Genelgeye göre, dövizin yurt dışından geldiğinin tespiti kaydıyla, dışarıda yerleşik gerçek veya tüzel kişiler adına açılan döviz tevdiat hesaplarından ihracatçının hesabına transfer edilen bedeller, bankalarca ihracat bedeli olarak kabul edilebiliyor.
YSM HABER MERKEZİ