İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Avrupa’nın büyük otomotiv üreticileri, Çin’in ihracat kısıtlamalarını gevşetmesine rağmen Nexperia kaynaklı çip tedarik krizinin derinleştiğini ve global üretim hatlarının birkaç hafta içinde durabileceğini belirtiyor. Sorunun odağında, Hollanda’daki Nexperia biriminin, şirketin Çin’deki ayrışmış operasyonuna wafer göndermeyi durdurması var.
Financial Times'ın aktardığına göre, Nexperia'nın İngiltere ve Almanya’daki tesislerinde üretilen düşük maliyetli, yüksek hacimli çipler; araçlardaki ışıklandırma ve hava yastığından kapı kilitlerine kadar pek çok temel sistemi kontrol ediyor. Bu çipler normalde Çin’deki tesiste paketlenip küresel fabrikalara gönderiliyor. Ancak iki taraf arasındaki “gittikçe sertleşen anlaşmazlık”, akışı neredeyse tamamen durdurdu.
Sektör temsilcilerine göre Çin’deki tesis bir süre stoklarla üretimi sürdürdü, ancak bu stokların Aralık ortasına kadar tükeneceği tahmin ediliyor. Bir Avrupalı otomotiv yöneticisi, “Almanya ve Avrupa’dan wafer çıkmadığı sürece bu süreç bitecek. Sadece birkaç haftalık çip kaldı” diyerek durumun aciliyetini vurguladı: “Nexperia Çin ve Nexperia AB bir an önce normal üretime dönmeli. Şu an yaşanan yüzlerce sektörü etkileyen, açıklaması zor bir kriz.”
Avrupa otomotiv üreticileri alternatif kaynak bulmak için yoğun mesai yürütüyor. Ancak yöneticiler bunun kısa vadede çözüm olmadığını belirtiyor:
“Ekipler gece gündüz çalışıyor ama tedarik zinciri bu çipler olmadan sürdürülebilir değil.”
Çin ihracat yasağını gevşetti ama kriz büyüyor
Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği (ACEA), Pekin’in çip ihracatı üzerindeki kontrolleri gevşetmesini olumlu karşılıyor, ancak asıl sorunun Hollanda–Çin gerilimi olduğunu ifade ediyor: “Doğru yönde ilerliyoruz ama wafer ihracatına yönelik kısıtlar devam ettiği sürece küresel talebi karşılayacak çip yok.”
Volkswagen, üretimde şu ana kadar kesinti olmadığını açıklasa da, şirket durumun “dinamik ve belirsiz” olduğunu ve gelecekte aksaklıkların mümkün olduğunu belirtti.
Kriz nasıl başladı?
Nexperia’daki çatışmanın fitili, Hollanda hükümetinin Ekim ayında şirkete el koymasıyla ateşlendi. Pekin’deki ana hissedar Wingtech’in başındaki Zhang Xuezheng’in “ciddi yönetişim sorunları” nedeniyle görevden alındığı açıklandı.
Hollanda birimi 29 Ekim’de Çin’e wafer tedarikini askıya aldığını duyurdu. Gerekçe olarak “ödemelerin yapılmaması, yetkisiz müşteri hesapları açılması ve müşterilere iletilen yanlış bilgilendirme mektupları” gösterildi. Çin birimi bu iddiaları reddederken her iki taraf da kendi açıklamalarını yayımlamakla yetindi.
Hollanda Ekonomi Bakanlığı ise süreçte herhangi bir ihracat kontrolü uygulanmadığını bildiriyor: “Hollanda veya AB düzeyinde bu konuya ilişkin herhangi bir ihracat kısıtlaması uygulanmamıştır.”
Nexperia’nın Çin’de paketlediği çipler yalnızca otomotivde değil, Avrupa’nın savunma sektörü dahil birçok alanda kullanılıyor. Bu durum, kriz büyüdükçe Avrupa’nın stratejik teknolojilerde dışa bağımlılığının yeniden tartışılmasına yol açıyor.
Sektör kaynakları, Çin’deki üretimin yavaşlatılması ya da durmasının küresel tedarik zincirinde domino etkisi yaratabileceği konusunda uyarıyor.
YSM HABER MERKEZİ