İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Veri merkezleri ve elektrikli araçlar gibi metal yoğun teknolojilerdeki patlama, ABD’de alüminyum sektörü için son derece elverişli bir ortam yarattı.
Yahoo Finance'in haberine göre fiyatlar hızla yükseliyor. Bunun bir nedeni de her veri merkezinin içinde soğutma üniteleri, sunucu rafları, radyatörler ve alüminyumdan yapılmış sayısız başka parça bulunması.
Bu yüzden talebin yüksek olması sürpriz değil.
Ancak veri merkezleri devasa miktarda elektrik tüketiyor ve elektrik fiyatları hızla artıyor. Bank of America’ya göre, sadece ABD’de bile önümüzdeki 10 yıl içinde elektrik talebinin önceki on yıla kıyasla beş ila on kat daha hızlı artması bekleniyor.
Alüminyum izabe tesisleri için bu, büyük bir sorun. Alüminyum üretimi son derece enerji yoğun bir süreç ve ucuz elektrik olmadan bu tesislerin faaliyet göstermesi mümkün değil.
Enerji tek sorun olsaydı bile sektör, bir de yurt dışından gelen baskıyla karşı karşıya. Uluslararası rakipler arzı artırıyor. Zaten büyük bir boksit tedarikçisi olan Endonezya, Jefferies’e göre bir güç merkezi olma hedefiyle işlenmiş alüminyum üretimini istikrarlı şekilde artırıyor. Dünyanın açık ara en büyük alüminyum üreticisi olan Çin de aynı şekilde üretimi artırıyor.
Yıllar süren tesis kapanışlarının ardından neredeyse atıl hale gelen ABD alüminyum sektörü, talep hızla artarken şimdi yeni kapasite inşa etmeye çalışıyor. Veri merkezlerinden elektrik iletim ekipmanlarına kadar uzanan bu talep, hisse senetlerini de destekliyor. Örneğin ABD’de kalan son yerli alüminyum izabe tesislerini işleten Alcoa Corporation ve Century Aluminum Company hisseleri, nisan ayında gümrük tarifeleriyle yaşanan piyasa şokunun ardından toparlanarak bu yıl yükselişini sürdürüyor.
Enerji tüketimi arttıkça alüminyuma olan ihtiyaç da büyüyecek
Aluminum Association adlı sektör birliğinin Başkanı ve CEO’su Charles Johnson, “Enerji yoğunluğunun arttığı bir dünyada her şey alüminyumla inşa edilecek” ifadelerini kullandı.
Ancak dev teknoloji şirketlerinin veri merkezi patlaması yeni metal talebi yaratırken, sektörün elektriğe olan doyumsuz iştahı ve piyasanın çok üzerinde ödeme yapmaya istekli olmaları, yurt içinde yeni izabe tesisi kapasitesi kurulmasını zorlaştırıyor.
Alüminyum nasıl doğuyor?
Alüminyum, kesilip bükülebilen ve bir soğutma ünitesi ya da bataryalı güç kaynağı haline getirilebilen nihai metal formuna ulaşmadan önce birkaç aşamadan geçer. Önce alüminyum açısından zengin bir mineral olan boksit yer altından açık ocak yöntemiyle çıkarılır. Ardından bu boksit, bir dizi kimyasal işlemden geçirilerek saflaştırılmış alüminyum oksit olan alümine dönüştürülür.
Son aşama olan izabe süreci (yani alüminin 926 derecenin üzerine kadar ısıtılarak metal haline gelecek maddenin kimyasal olarak ayrıştırılması) olağanüstü derecede enerji yoğundur. Üretilen her bir metrik ton alüminyum için bir izabe tesisi yaklaşık 14 megavat-saat elektrik tüketir. Bu, ortalama bir ABD evinin neredeyse bir buçuk yıl boyunca tüketeceği enerjiye ya da bir Tesla Model Y’nin 50 bin milden fazla yol gitmesine yetecek miktara eşdeğerdir.
Aluminum Association’a göre bugün ABD’de yeni bir alüminyum izabe tesisi inşa edilse, yıllık olarak Boston ya da Nashville büyüklüğünde bir şehrin tükettiği kadar elektriğe ihtiyaç duyardı.
Teoride sektör uzun yılların en iyi dönemini yaşıyor. Güneş panelleri, rüzgar türbinleri, sunucu rafları ve veri merkezlerindeki iklimlendirme ünitelerinin tamamı alüminyumdan yapılıyor. Elektrikli araç pazarında ise alüminyum, daha ağır olan çeliğin yerini almaya başladı ve ABD’de elektrikli araçlardaki alüminyum miktarının 2030’a kadar %12’den fazla artması bekleniyor. Alüminyum, son üç yılın en yüksek fiyatlarına yakın seviyelerde el değiştiriyor.
Alcoa’nın 2025 yatırımcı gününde bir analist, şirket yönetiminin yapay zeka sektöründen gelen alüminyum talebine yeterince hızlı uyum sağlayıp sağlayamayacağına inanıp inanmadığını sordu. Mali İşler Direktörü Molly Beerman, önümüzdeki birkaç yıl içinde yapay zeka sektörünün özel taleplerini tamamen yakalayamayabileceklerini, ancak en azından önemli bir ilerleme kaydedebileceklerini söyledi.
Ancak artan alüminyum talebine rağmen, ABD’de yalnızca veri merkezlerinden kaynaklanan yıllık %18’lik elektrik talebi artışı, izabe tesislerinin kâr marjlarını eziyor. Çünkü tesisler, veri merkezi geliştiricilerinin ödemeye razı olduğu yüksek elektrik fiyatlarını karşılayamıyor.
Sağlıklı kâr marjlarıyla çalışabilmek için izabe tesislerinin 10 ila 20 yıllık, megavat-saat başına yaklaşık 30 ila 40 dolar seviyesinde sabit fiyatlı elektrik sözleşmelerine ihtiyacı var. Ancak Beerman, eylülde katıldığı bir sektör etkinliğinde, “Bugün artık Amazon ve Microsoft ile rekabet ediyoruz; onlar megavat-saat başına 100 doların üzerinde ödeme yapmaya hazır” dedi.
Century Aluminum bu eğilimin önüne geçmek için garantili güç arzına yöneldi. Şirket, ekim ayında Güney Karolina eyaletinin Mt. Holly bölgesindeki bir kamu hizmeti şirketiyle 2031’e kadar istikrarlı tedarik sağlayan uzun vadeli bir elektrik anlaşması imzaladı.
Ancak veri merkezlerinden gelen elektrik talebi o kadar yoğun ki, Alcoa, bazı varlıklarını Büyük Teknoloji şirketlerine satmayı bile düşünüyor. Bu şirketler, izabe tesislerinin elektrik üretim ekipmanlarından, üretilen metalden daha fazla fayda sağlayabilir.
Amazon ve Microsoft sözcüleri, şirketlerin inşaat süreçlerindeki karbon yoğunluğunu azaltmak için çalıştıklarını ve kullandıkları yapı malzemelerini gözden geçirdiklerini söyledi. Oracle yorum yapmayı reddetti. Alphabet ve Meta ise enerji yoğunluklarının alüminyum sektörü üzerindeki etkilerine ilişkin sorulara yanıt vermedi.
Daha zor günler kapıda
Goldman Sachs analistlerine göre artan arz nedeniyle alüminyumun ton başına fiyatı 2026’nın dördüncü çeyreğine kadar yaklaşık %15 düşerek 2.350 dolara gerileyecek ve mevcut seviyelerine ancak 2030’da dönebilecek. Bu da izabe tesislerinin alıcıdan alabilecekleri bedeli düşürerek kâr marjlarını daha da sınırlayacak.
ABD'de alüminyum sektöründeki tablo oldukça net. Şu anda ülkede yalnızca altı izabe tesisi bulunuyor ve bunların yalnızca dördü ticari olarak faaliyette. Bu tesisler 2024’te yaklaşık 670 bin ton alüminyum üretti; bu da küresel üretimin %1’inden biraz daha azına denk geliyor. Tam kapasite çalışsalar bile ABD izabe tesisleri iç talebin ancak üçte birini karşılayabiliyor.
Aluminum Association’a göre ABD, iç stokları artırmak ve yabancı tedarikçilere olan bağımlılığı azaltmak istiyorsa hükümetin devreye girmesi şart.
25 milyar dolarlık yatırım şart
Birlik yaptığı açıklamada, “Amerika’nın alüminyum izabe tesisleri altyapısını yeniden inşa etmesi ciddi yatırım, uzun vadeli planlama ve kamu ile özel sektör arasında güçlü iş birliği gerektiriyor” dedi. Birliğe göre mevcut iç talebi karşılamak için beş yıl içinde beş yeni izabe tesisi ve yaklaşık 25 milyar dolarlık yatırım gerekiyor.
Beyaz Saray, yerli bir alüminyum tedarik zincirinin yeniden kurulmasını tartışmaya başladı. Yaz aylarında Trump yönetimi alüminyum ithalatına %50 gümrük vergisi getirdi ve Washington, ABD’nin yerli izabe sektörünü yeniden inşa etmeyi gündemine aldı.
2025 boyunca Washington ile Pekin arasındaki ticaret gerilimi tırmanırken konu daha da kritik hale geldi. Tıpkı nadir toprak elementlerinde olduğu gibi, Çin küresel alüminyum pazarına da hakim durumda. Çin, Avustralya’nın ardından dünyanın en büyük ikinci boksit üreticisi ve dünyanın en büyük boksit ithalatçısı. Aynı zamanda küresel alümina üretiminin yaklaşık yarısını kontrol ediyor ve dünya alüminyum arzının %50 ila %60’ını eritiyor. Bitmiş alüminyum ürünlerin açık ara en büyük ihracatçısı ve üçüncü büyük ithalatçısı konumunda.
Ancak ABD’de boksit rezervleri neredeyse yok denecek kadar az ve ülkede birincil, yani geri dönüştürülmemiş alüminyum üretecek son izabe tesisi 45 yıl önce kuruldu. Bugün ABD, birincil alüminyumunun yaklaşık üçte ikisini Kanada’dan ithal ediyor.
Yardım yolda mı?
Mayıs ayında Birleşik Arap Emirlikleri merkezli Emirates Global Aluminum, Oklahoma’da yıllık yaklaşık 600 bin ton kapasiteli yeni bir izabe tesisi kurma planını açıkladı. Bu, mevcut ABD üretimini neredeyse iki katına çıkaracak. Century Aluminum ise ağustosta, uzun vadeli elektrik anlaşması kapsamında Mt. Holly tesisini yıllar sonra yeniden faaliyete almayı planladığını duyurdu.
Ancak Jefferies analistleri Shuhang Jiang ve Johnson Wan’a göre sektörün önündeki “temel kısıt” elektrik arzı. Alcoa CEO’su William Oplinger da talepteki hızlı artışın, izabe tesislerinin uzun vadede sürdürülebilir elektrik sözleşmeleri yapmasını zorlaştırdığını söyledi.
Yine de sektör, veri merkezlerinden gelen alüminyum talebinin piyasada daha fazla fark edilmesiyle metal fiyatlarının yükseleceği ve kâr marjlarını genişleteceği görüşünde. Ancak Oplinger’a göre şimdilik bu matematik tutmuyor.
“ABD’de uzun vadeli, gerçekten rekabetçi enerji fiyatları henüz görmüş değiliz” diyen Oplinger şöyle devam etti:
“Hatta tam tersi yönde bir gelişme yaşanıyor”
YSM HABER MERKEZİ