İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Son 10 yılda dünyadaki aktif silahlı çatışmaların sayısı hızla artarken Gazze ve Sudan'da ise yıkım soykırım boyutuna ulaşmış durumda.
Bazı gerilimler ise henüz açık savaşa dönüşmedi ancak olası bir savaş bulundukları bölgeyi ve hem de dünyayı derinden sarsma potansiyeli taşıyor.
The Economist, 2026 yılında yakından izlenmesi gereken 7 çatışma alanını listeledi:
Çin–Tayvan
Çin ile Tayvan arasındaki büyük askerî güç farkı, ABD’nin Tayvan’a desteğinin zayıflaması veya saldırının ekonomik maliyetlerinin düşmesi hâlinde Pekin’i harekete geçmeye teşvik edebilir.
Şimdilik tam ölçekli bir işgalden ziyade bir ablukaya başvurma ihtimali daha güçlü görünüyor.
Fakat bu senaryo bile ABD ve müttefiklerinin askerî ve ekonomik müdahalesini tetikleyebilecek ciddi riskler içeriyor.
Hindistan–Pakistan
İki nükleer güç arasındaki düşmanlık, geçtiğimiz yıl ölümcül bir çatışmanın ardından bir nebze yatıştırılmış olsa da temel sorunlar çözülmedi.
Nisan 2025’te Hindistan’da 26 turistin öldüğü saldırı, yılların en ciddi krizini tetikledi. Keşmir’de karşılıklı saldırılarda 50’den fazla kişi öldükten sonra ateşkes sağlanabildi.
Pakistan’da Orgeneral Asim Munir’in iktidar üzerindeki hâkimiyeti pekişirken, Hindistan’ın hızlı ekonomik büyümesi iki ülke arasındaki konvansiyonel askerî farkı açıyor.
Dünya nüfusunun beşte birini barındıran bu iki ülkede barışın korunması 2026 açısından kritik.
Ancak iki engel var: ABD’nin Hindistan’la yaşadığı gümrük krizi nedeniyle gerilen ilişkiler ve son krizde iki ülkenin geçmişe kıyasla daha az itidalli davranması.
Rusya–Ukrayna
Rusya’nın kayıplarının, ABD’nin II. Dünya Savaşı’ndaki kayıplarını geçtiği tahmin ediliyor.
Rus güçleri Aralık 2022’den bu yana Ukrayna topraklarının yalnızca %1,3’ünü ek olarak ele geçirebildi.
Bu yıpratma aritmetiği, 2026’da ya çok yavaş ilerleme, ya yorgunluktan çöken donmuş bir çatışma ya da bir tür anlaşma olasılığına işaret ediyor.
Ancak iki senaryo daha var: Kremlin’in yürüttüğü sabotajlarla Ukrayna’da cephe veya siyasi çöküş; ya da Rus ekonomisinin, petrol tesislerini vuran hava saldırılarıyla çökmesi. Her iki ihtimal de Avrupa ve dünya için devasa sonuçlar doğurur.
İsrail–Gazze
Gazze yerle bir olmuş durumda, on binlerce sivil hayatını kaybetti. İsrail güçleri hâlâ bölgenin yarısını kontrol ediyor ve Hamas silahsızlanmış değil.
Savaşın yeniden başlaması düşük bir ihtimal değil. Ekim ayında varılan ateşkesi her iki taraf da ihlal etmekle suçlanıyor.
Ancak Trump yönetiminin barış planına bağlı kalması ve tarafların işbirliği yapması hâlinde umut da var.
Uluslararası bir barış gücünün konuşlandırılmasıyla yeniden inşa süreci nihayet geniş ölçekte başlayabilir; yerinden edilmiş Gazeliler evlerine dönebilir. Yine de en olası senaryo kasvetli: Bölünmüş bir Gazze, acı çeken siviller ve her an bozulabilecek bir sükûnet.
Kongo–Ruanda hattında büyük savaş riski
Kongo’nun doğusundaki etnik gerilimler ve maden zenginlikleri yıllardır süren krizi yeniden alevlendirdi.
Ruanda lideri Paul Kagame, 2025’te M23 isyancılarını silahlandırıp yönlendirerek Kongo’nun önemli kenti Goma’nın ele geçirilmesini sağladı; hatta kendi birliklerini bile bölgeye gönderdi.
M23’ün kontrol ettiği alanlar, Ruanda’nın nüfuzunu fiilen ikiye katlamış durumda.
Beyaz Saray’da Kagame ve Kongo Devlet Başkanı Félix Tshisekedi arasında imzalanan zayıf anlaşma bu bölgeleri kapsamıyor.
Uganda da M23’e duyduğu tepki nedeniyle “güvenlik ortağı” sıfatıyla faaliyetlerini artırdı. Altın, petrol, gaz ve bataryalarda kritik öneme sahip kobalt gibi kaynaklar gerilimin merkezinde.
Sudan
Sudan Silahlı Kuvvetleri (SAF) ile Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasındaki kanlı savaş sürüyor.
RSF, Darfur ve batı Sudan’ın büyük kısmını kontrol ederken, SAF başkenti ve doğu bölgelerini elinde tutuyor.
Milyonlarca insan kaçıyor, açlık yayılıyor. Mısır’ın SAF’ı, BAE’nin ise RSF’yi desteklemesi çatışmayı uzatıyor (BAE iddiaları reddediyor). A
ncak bu destekçiler mantıklı bir noktaya gelirse anlaşma ihtimali doğabilir — hem siyasi hem ekonomik olarak. Sudan, altın, petrol ve stratejik kıyı şeridi nedeniyle, Trump gibi iddialı bir arabulucu için hem fırsat hem de prestij alanı olabilir.
Venezuela
Trump yönetimi, “bizim yarıküremiz” güvenliği doktrini kapsamında Venezuela açıklarında askerî varlığını artırdı, tatbikatları genişletti ve uyuşturucu taşadığı iddia edilen küçük teknelere saldırdı.
Nihai hedef Maduro rejiminin sonunu hızlandırmak olabilir; ancak ABD’nin ne kadar güç kullanacağı belirsiz.
Hava saldırıları amfibi işgale kıyasla daha olası görünüyor. Trump, uygun bir fırsat görürse özel kuvvetleri kullanarak Maduro’yu yakalamaya veya etkisiz hâle getirmeye çalışabilir.
2025’te petrol zengini Guyana’nın Essequibo bölgesine yönelik asırlık toprak iddiasını tırmandırdı.
Uluslararası Adalet Divanı’nın uyarılarına rağmen Mayıs 2025’te “Guyana Esequiba” için yasa dışı valilik seçimleri düzenledi. Ancak Venezuela’nın Guyana’ya yönelik herhangi bir hamlesi artık büyük ihtimalle ABD ile doğrudan karşı karşıya gelmesine yol açacaktır.
YSM HABER MERKEZİ