İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM), Gazze Şeridi için kurulması planlanan Uluslararası Stabilizasyon Gücü (ISF) kapsamında ortak ülkelerle Katar’da bir konferans düzenliyor. Reuters’a konuşan iki ABD yetkilisi, toplantıda komuta yapısı ve güçle ilgili çözülmemiş diğer konuların ele alınacağını belirtti.
Toplantıya Mısır, Endonezya, Katar, Ürdün, BAE, İtalya, Fransa, Birleşik Krallık ve Azerbaycan gibi ülkeler katılıyor. Toplamda 45’ten fazla ülkenin yer aldığı toplantıya, İsrail’in güçlü bölgesel rakibi Türkiye çağrılmadı.
Times of Israel'in haberine göre, Katar ve Türkiye’nin Beyaz Saray’dan Ankara’nın katılımına izin verilmesini talep ettiği ifade edildi.
Katılımcılar ve katkı çağrısı
ABD Dışişleri Bakanlığı, 70’ten fazla ülkeye asker veya maddi katkı sağlamaları için resmi taleplerde bulundu.
Orta Doğu ülkeleri, özellikle BAE ve Suudi Arabistan, asker konuşlandırma için finansman sağlamaya yönelik çalışmalar yürütüyor.
Şimdiye kadar 19 ülke asker lojistik ve ekipman desteği yapmaya da hazır olduğunu ifade etmişti.
Ancak bazı ülkeler, askerlerini yalnızca İsrail kontrolündeki alanlarda konuşlandırmak istiyor.
ABD ise bu ülkeleri Hamas kontrolündeki “kırmızı bölge”de de görev yapmaya ikna etmeye çalışıyor.
İkinci aşama ve anlaşmazlıklar
Doha’daki konferans, İsrail ve ABD arasında devam eden ateşkesin şartları konusunda kamuoyuna yansıyan anlaşmazlıklar sırasında yapılıyor.
ABD Başkanı Donald Trump, Hamas komutanı Raed Saad’ı hedef alan İsrail saldırısının ateşkesi ihlal edip etmediğini araştırdıklarını açıkladı.
Trump'ın planının ikinci aşaması, Hamas’ın silahsızlandırılmasını ve çok uluslu gücün Gazze’ye konuşlandırılmasını öngörüyor. Bu aşamada ayrıca Filistinli teknokrat bir yönetim organı, Gazze’nin günlük işlerini üstlenecek.
Ancak Hamas’ın silahsızlandırılması ve kontrolü devretmesi süreci belirsizliğini koruyor. Resmi görüşmelere göre, Hamas yalnızca Filistin devleti kurulduktan sonra silahlarını bırakacağını belirtti.
Öte yandan, sızan bilgilerde ise Hamas, ağır silahlarını Kahire gözetiminde devre dışı bırakmaya hazır olduğunu Mısır’a aktardı.
Konuşlandırma planları ve zamanlama belirsizliği
Washington kanadı uluslararası askerlerin Gazze Şeridi’ne önümüzdeki ay konuşlandırılabileceğini açıkladı.
Ancak Azerbaycan ve Endonezya gibi ülkelerin henüz resmi karar vermemesi, planın Ocak ayında uygulanmasını şüpheli hale getiriyor.
Endonezya, sağlık ve inşaat görevleri için 20.000 asker göndermeye hazır olduğunu duyurdu.
Geçtiğimiz hafta ABD ve İsrail basınında çıkan haberlerde bu iki ülkenin Türkiye'nin katılımı sonrası asker göndermeye sıcak baktığı belirtilmişti.
Şu anda plan, İsrail ordusunun öncelikle İsrail kontrolündeki alanlarda konuşlandırılması ve ardından İsrail askerlerinin “silahsızlandırma ve güvenlik kriterleri” doğrultusunda kademeli olarak geri çekilmesi üzerine kurulu.
Türkiye’nin rolü ve endişeler
Türkiye, son iki yıldaki savaşta İsrail’i sık sık soykırım suçlamasıyla eleştirdi. Bu nedenden ötürü Türkiye’nin Gazze’de asker bulundurmasına İsrail şiddetle karşı çıkıyor.
İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, “Türkiye Gazze’yi ancak dürbünle görebilecek” dedi.
Netanyahu ve çevresindekiler de sık sık Türk askerinin Gazze'de yer almaması gerektiğini belirten açıklamalarda bulundu.
ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ise Türkiye’nin yapıcı bir rol oynayabileceğini, ancak İsrail’in topraklarına yabancı asker konuşlandırılmayacağını vurguladı.
Gazze’de barış ve istikrar arayışı
Gazze’ye İsrail ordusunun konuşlandırılması Trump’ın barış planının ikinci aşamasının kritik bir parçasını oluşturuyor.
İlk aşamada, Hamas esirleri serbest bıraktı, İsrail ise tutuklu Filistinlileri serbest bırakmıştı.
YSM HABER MERKEZİ