İSTANBUL-NURULLAH SARI(YSM) - Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Trump, 6 yıl sonra Beyaz Saray'da bir araya geldi.
Oval ofiste gerçekleşen zirve basına kapalı olarak gerçekleşti. Trump, Erdoğan'ı kapıda karşıladı. İki lider tokalaşıp gazetecilere poz verdikten sonra içeriye girdi.
Trump, Oval Ofis'teki görüşme öncesinde açıklamalarda bulundu;
Ben sürgündeyken arkadaştık. Gerçekten çok etkili birisi, saygı gören birisi ülkesinde, Avrupa'da, tüm dünyada saygı gören birisi. Askeri gücü olan bir ülkenin başkanı. Beyaz Saray'da kendisini ağırlamak bizim için onur.
"Çok ilginç birkaç saat geçireceğiz"
Biz Türkiye'de çok fazla ticaret yapıyoruz ve bunu artırmaya devam edeceğiz. F-35'ler F-16'lar var, bunları konuşacağız. Çok ilginç birkaç saat geçireceğiz. Kendisine çok saygı duyuyorum. Çok uzun zamandır ilişkilerim çok iyi.
"Rahip Bronson çok daha önce bir sorun olmuştu aramızda ama sayın Başkanı aradıktan sonra onu serbest bıraktı"
Rahip Bronson çok daha önce bir sorun olmuştu aramızda ama sayın Başkanı aradıktan sonra onu serbest bıraktı. Bizim Hristiyan topluluğu için çok önemli bir şey oldu, onu hep hatırlıyorum. Hapse son verdi. Çok mutlu olduk. Rahip Bronson sağlıklı şekilde çıktı. Türkiye'nin başkanı Tayyip Erdoğan burada olduğu için mutluyuz, hoş geldiniz.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle;
Bu ziyaretimizi BM Genel Kuruluyla iç içe bir dönemde gerçekleştirdiğimiz için çok çok mutluyuz. Gerek sayın Trump'ın birinci döneminde gerekse ikinci dönemde Türkiye-ABD ilişkilerinde farklı durumu yaşıyoruz. Gerek F-35 gerek F-16 gerek Halk Bankası'yla ilgili aramızdaki ilişkiler konusunu etraflıca görüşme fırsatı bulacağımıza inanıyorum.
"Heybeliada okuluyla ilgili üzerimize ne düşerse onu yapmaya hazırız."
Heybeliada okuluyla ilgili üzerimize ne düşerse onu yapmaya hazırız. Dönünce de sayın Barthalemeos'la konuyu görüşme fırsatı bulacağım.
Cumhurbaşkanı Erdoğan kendisine yöneltilen "Başkan Trump'ın bölgedeki barış girişimlerini dinlediniz siz ne düşünüyorsunuz?" sorusuna "Bölgedeki sıkıntıları aşacağız" yanıtını verdi.
ABD Başkanı Trump, "Türkiye'ye yönelik yaptırımları ne zaman kaldırmayı düşünüyorsunuz?" sorusuna "Bunları konuşacağız" yanıtını verdi.
"Bizim ilişkilerimiz çok iyi"
Trump, "Gazze ile ilgili Sayın Erdoğan ile aynı yerde misiniz?" sorusuna "Benim bir duruşum yok. Çok güzel bir toplantı yaptık BMGK'da bence bir anlaşmaya varmak üzereyiz. Önce rehinelerin serbest bırakılması gerekiyor. 20 canlı rehine var, 38 tane de cansız beden var. Bunları almak istiyoruz. Gaze için önemli kararlar alındı, İsrail ile buluşacağım" yanıtını verdi. Trump, "Sayın Başkan Ukrayna savaşı ve İsrail İran çatışmalarında NATO ülkelerinin hava sahası gerçekten çok kırılgandı. Türkiye de NATO'daki ikinci en büyük en güçlü orduya sahip. Bu konuda neler yapmayı düşünüyorsunuz?" sorusuna şu yanıtı verdi:
"Biz de NATO'dayız. Milli gelirlerinin yüzde 5'ini ödüyorlar. Bizim ilişkilerimiz çok iyi. Hiç olmadığı kadar güçlü ilişkilere sahibiz. ABD neredeyse her şeyi ödüyorlardı. Şu anda yüzde 5'ini ödüyorlar. Biz de çok iyi savunma silahları Patriotlar ve diğer roket sistemlerini satıyoruz. Trilyonlarca dolar. Bunu yaptıkları için de şükran doluyuz. Biden bunu çoktan yapmalıydı."
"Rusya hiç toprak kazanamadı"
ABD Başkanı "Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Rusya Devlet Başkanı Putin ve Zelenskiy'i bir araya getirme çabalarını nasıl görüyorsunuz?" sorusuna şu yanıtı verdi:
"Gerçekten Başkan Erdoğan'a saygı duyuyorlar. Ciddi bir etki yaratabilir. Şu an nötr olması çok iyi. Gerçekten en iyi yapabileceği şey; Rusya ile petrol gaz anlaşması. Ben de Putin'i tanıyorum. Putin'e söyledim '7 savaşı durdurdum, bitirdim' dedim. Bu da tamamlanması gereken savaşlardan birisi. Çok sert savaş oluyor, milyonlarca asker hayatını kaybetti. O kadar ağır bombardıman var ki, neredeyse hiç toprak kazanamadılar. Kimseye böyle yaptıklarını yüzüne vurmak istemem ama Rusya milyonlarca dolar savaş mühimmatını harcadı, hayat harcadı. Bence artık durma zamanı, buna son verme zamanı."
"Erdoğan Suriye'deki sorunu çözdü"
Suriye'deki duruma ilişkin soruyu yanıtlayan Trump, "Bence çok büyük başarı. 2000 yıldır yapılmaya çalışan bir şey yaptı. Dedim ki 'Sen bu başarıyı üstlen'. Suriye'deki sorunu çözdü. Yaptırımlar güçlüydü, kaldırdık. Bugün önemli bir duyuru yapalım, Türkiye için zaferdi ve bu başarıyı üstlenmeli. Binlerce yıldır süregelen çatışma sona erdi. Bence Erdoğan bundan sorumlu. Aynı zamanda Suudi Arabistan ve Katar'dan da istek geldi. Yaptırımları kaldırın lütfen dediler. Ben de şans vermek adına yaptırımları kaldırdım." ifadeleirini kullandı.
Görüşme öncesi açıklamalar
ABD Başkanı Donald Trump, 3 gün önce sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı 25 Eylül'de Beyaz Saray'da ağırlayacağını açıkladı.
Trump, "Erdoğan ile her zaman çok iyi bir ilişkimiz oldu, 25'inde onu görmeyi sabırsızlıkla bekliyorum." dedi.
Donald Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birçok ticari ve askeri anlaşma üzerinde çalıştıklarını belirterek, "Bunlar arasında büyük ölçekli Boeing uçak alımı, önemli bir F-16 anlaşması ve olumlu sonuçlanmasını beklediğimiz F-35 görüşmelerinin sürdürülmesi de var." ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da aynı gün görüşme için Nsosyal hesabından bir paylaşımda bulundu.
Erdoğan, Trump ile Beyaz Saray’da yapacakları görüşmede, ABD ile başta ticaret, yatırım ve savunma sanayisi olmak üzere birçok konunun ele alacağını belirtti.
Erdoğan, "Başkan Trump ile yapacağımız görüşmenin, ortak küresel barış vizyonumuz çerçevesinde bölgemizdeki savaş ve çatışmaların durmasına katkı sunacağına, ülkelerimiz arasındaki iş birliğini daha da güçlendireceğine inanıyorum" ifadelerini kullandı.
Donald Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan son olarak, haziran ayında Hollanda'nın Lahey kentinde düzenlenen NATO Liderler Zirvesi kapsamında yüz yüze görüşmüştü.
Donald Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan son olarak, haziran ayında Hollanda'nın Lahey kentinde düzenlenen NATO Liderler Zirvesi kapsamında yüz yüze görüşmüştü.
Görüşmede ana gündem maddesi Gazze olacak. Türkiye, İsrail'in Filistin'e yönelik askeri operasyonlarını ve işgal ettiği topraklardaki insanlık dramını sürekli gündeme tutuyor.
Türkiye, bölge ülkeleri arasında ve Avrupa'da İsrail'in işgal planını durdurmaya yönelik aktif politika izliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'ndaki konuşmasında da Gazze'deki insanlık dramı üzerinde durdu.
Uçak alımları gündeme gelebilir
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Trump ile yapacağı görüşmede, THY'nin ihtiyaçları için Boeing alımı da gündeme gelebilir. THY Genel Müdürü Bilal Ekşi, ziyaretten çok önce, Boeing'den 300 uçak alımı için sözleşme şartları ve teslimat takvimi üzerinde görüşmelerin sürdüğünü açıklamıştı.
THY Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Bolat, 8 Haziran 2025 tarihinde, Hindistan’da yapılan IATA toplantısındaki açıklamasında, siparişin hayata geçebilmesi için Boeing’in fiyat, teslimat ve motor bakım maliyetleri konularında iyileştirme yapmasını beklediklerini söylemişti.
Türkiye'nin Boeing'den uçak alımı konusu yaklaşık 2 yıldır gündemde.
Türk Hava Yolları, 2023 yılında, 2030 yılına kadar filosuna 600 yeni uçak almayı planladığını duyurmuştu. Bu uçakların 300’ünün Airbus’tan alınacağı belirtilirken, Boeing’den ise 300 uçak satın alınacağı ve bunların 787 Dreamliner ve daha küçük 737 MAX modellerinden oluştuğu ifade edilmişti.
Bloomberg News'de yer alan yakın tarihli bir haberde ise, Boeing'in 250 uçak alımı için Türkiye'den haber beklediği aktarılmıştı.
Reuters'de, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ziyareti sırasında iki ABD'li şirketten yapılacak alımların günmede geleceğini belirtti.
Savaş uçakları masada olacak
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Trump ile görüşmesinde gündeme gelecek olan Lockheed Martin üretimi F-16 uçakları, bir süredir iki ülke arasında pazarlık konusuydu.
2024 yılı kasım ayında Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, parlamento komisyonundaki konuşmasında "F-16 Block 70 alımı için 1 milyar 400 milyon dolarlık bir ön ödeme yapıldı. 40 F-16 Block 70 satın alıyoruz ve 79 adet modernizasyon kiti almayı planlamıştık ancak vazgeçtik." demişti.
Türkiye, Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nın yeni nesil savaş uçağı ihtiyacını karşılamak üzere 1999 yılında Müşterek Taarruz Uçağı Projesi'ne (JSF) ortak ülke olarak katıldı.
Türkiye, geliştirme sürecinde yer bulunmasına rağmen farklı gerekçelerle F-35 savaş uçaklarını da ABD'den alamadı. Rusya'dan alınan S-400 hava sistemlerinin ardından bu süreç donduruldu.
ABD uçakları vermekten vazgeçti. Türk Hava Kuvvetleri için üretilen 6 adet F-35A savaş uçağı ise 2018’den bu yana ABD’de depolanıyordu.
Türkiye, JSF programına 1999 yılında girdi. Türkiye, 2002 yılında Sistem Geliştirme ve Gösterim, 2007 yılında ise Üretim, Destek ve Sürekli İyileştirme safhaları ile programa katılımını artırdı ve projeye ciddi rakamlarda geliştirme amaçlı ödemeler yaptı. Türkiye, projeye ilk girdiğinde toplam 100 adet F-35A tedarik etmeyi planladığını açıklamış 30 adet için de ön sipariş vermişti.
Milli Savunma Bakanı Güler, bu durum hakkında bilgi verirken, yeni savaş uçaklarının silah ve ekipmanlarıyla birlikte maliyetinin yaklaşık 7 milyar dolara çıkacağını belirtti.
Bakanın verdiği bilgiye göre Türk Hava Kuvvetleri'nin, bu aşamada 40 adet F-35'e ihtiyaç duyduğunu değerlendiriyor. Bu arada Ankara, Eurofighter Typhoon alımını da değerlendiriyor.
Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir de Türkiye’nin F-35 programına yatırımının 1 milyar 400 milyon dolarlık tutarda olduğunu açıklamıştı.
YSM HABER MERKEZİ